Varkenshouderij

De varkenshouderij kan in vier bedrijfstypes worden opgedeeld:

zeugenhouderijen
gesloten bedrijven die zeugen houden en geproduceerde biggen afmesten
open gemengde bedrijven die ook biggen van elders inkopen
vleesvarkensbedrijven die biggen inkopen om ze tot slachtrijpe dieren af te mesten

De laatste decennia is er een tendens in de richting van meer “gesloten” bedrijven. Men maakt onderscheid tussen stallen voor zeugen, biggen (tot 20 -22 kg levend gewicht ofwel 10 weken) en vleesvarkens (20 tot > 100 kg). Vleesvarkenstallen werken vaak volgens het all-in, all-out systeem, uitgezonderd op gesloten bedrijven waar de aan- en afvoer van dieren volgens een meer continu schema gebeurt.

De contractteelt is vrij algemeen in de varkenshouderij, vooral bij de productie van vleesvarkens. De integratoren zijn de veevoederbedrijven die verscheidene vormen van integratie toepassen, gaande van levering van biggen en het veevoeder, tot de financiering van het bedrijf en het opkopen van de slachtrijpe dieren.

In de varkenshouderij kan het aantal varkens snel veranderen omdat de levenscyclus van de vleesvarkens amper langer duurt dan 6 maanden en de zeugen zeer productief zijn, met twee worpen per jaar met gemiddeld 8-9 biggen.

Volgende milieuaandachtspunten komen aan bod:

Milieuvriendelijke techniek	Technische aspecten				Milieuaspecten										BBT
Milieuvriendelijke techniek	Bewezen	Interne veiligheid	Kwaliteit	Globaal - technisch	Waterverbruik	Afvalwater	Emissies van nutriënten	Stof en geur	Afval	Energie - elektriciteitsverbruik	Chemicaliën	Geluid en trillingen	Globaal - milieu	Economisch	BBT

Varkenshouderij
Water
Opstellen van een waterbalansschema	+	0	0	+	+	0	0	0	0	0	0	0	+	-	Ja ¹
Grof vuil verwijderen door droog reinigen	+	0	0	+	+	+	0	0	0	0	0	0	+	-	Ja ²
Goed gebruik van de drinkwatervoorziening	+	0	0	+	+	0	0	0	0	0	0	0	+	-	Ja ³
Gebruik maken van alternatieve waterbronnen	+	0	0	+	+	+	0	0	⁴	⁵	⁶	0	+	-	Ja ⁷
Afvalwater
Beperken van de sapverliezen	+	0	0	+	0	+	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja ⁸
Vervuiling van de run-off van de kuilplaat beperken	+/- ⁹	0	0	+/-	0	+	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja ¹⁰
Perssappen en first flush van de kuilplaat opvangen en uitrijden op het land	+	0	0	+	0	+	+	0	0	0	0	0	+	-/? ¹¹	Ja ¹²
Afvalwater dat mestdeeltjes bevat opvangen en uitrijden op het land	+ ¹³	0	0	+	0	+	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja ¹⁴
Afvalwater dat geen mestdeeltjes bevat, lozen op riool	+/- ¹⁵	0	0	+/-	0	+	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja ¹⁶
Afvalwater dat geen mestdeeltjes bevat, biologisch zuiveren en lozen op oppervlaktewater
Gebruik maken van fosforvrije reinigingsproducten voor het reiniging van de melkwinningsapparatuur	- ¹⁷	0	0	-											Nee
Verdunde fractie van de run-off van de kuilplaat en run-off van niet met mest bevuilde materialen beregenen op de weide	+	0	0	+	0	+	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja ¹⁸
Verdunde fractie van de run-off van de kuilplaat en run-off van niet met mest bevuilde materialen vertraagd afvoeren naar het oppervlaktewater	+	0	0	+	0	+	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja ¹⁹
Verdunde fractie van de run-off van de kuilplaat en run-off van niet met mest bevuilde materialen laten infiltreren	+ ²⁰	0	0	+	0	+	- ²¹	0	0	0	0	0	+	-	Nee ²²
Emissies van nutriënten naar water, bodem en lucht
Opstellen van een nutriëntenbalans	+	0	0	+	0	0	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja ²³
Toepassen van precisievoeding	+	0	0	+	0	0	+	+ ²⁴	0	0	0	0	+	-	Ja ²⁵
Vloerbevuiling zoveel mogelijk voorkomen	+	0	0	+	0	0	+	+	0	0	+	0	+	-	Ja ²⁶
Toepassen van ammoniakemissiearme stalsystemen	+	0	0	+	0	0	+	+	0	0	0	0	+	-	Ja ²⁷
Voldoende mestopslagcapaciteit voorzien	+	0	0	+	0	0	+	+	0	0	0	0	+	- ²⁸	Ja ²⁹
Afvloeiing van mest en/of mestsappen voorkomen bij externe mestopslag optimalisatie van de mestopslag	+ ³⁰	0	0	+	0	0	+	+	0	0	0	0	+	-	Ja ³¹
Mestaanwending afstemmen op de betrokken landbouwgrond, gewasbehoefte en klimatologische omstandigheden	+	0	0	+	0	0	+	+	0	0	0	0	+	-	Ja ³²
Mest emissiearm aanwenden, nauwkeurig doseren en gelijkmatig verspreiden	+ ³³	0	0	+	0	0	+	+	0	0	0	0	+	-	Ja ³⁴
Geur en stof
Optimaliseren van stallen en/of mestopslagplaatsen binnen de bedrijfslocatie	+ ³⁵	0	0	+	+	+	+	+	+	+	+	+	+	-	Ja ³⁶
Plaatsen van een hoge trekschouw of verhogen van het emissiepunt	- ³⁷	0	0	-											Nee ³⁸
Vermengen van stallucht met verse lucht	- ³⁹	0	0	-											Nee ⁴⁰
Stallucht afzuigen en behandelen met een gaswasser	+ ⁴¹	0	0	+	0	-	+ ⁴²	+	0	-	0	-	+	-/? ⁴³	Ja ⁴⁴
Stallucht afzuigen en behandelen met een biofilter	+ ⁴⁵	0	0	+	0	0	+	+ ⁴⁶	0	-	0	-	+	--	Nee
Stallucht afzuigen en behandelen met een biotricklingfilter	- ⁴⁷	0	0	-											Nee
Stallucht afzuigen en behandelen via katalytische oxidatie	- ⁴⁸	0	0	-											Nee
Stallucht afzuigen en behandelen met een doekenfilter	- ⁴⁹	0	0	-											Nee
Toevoegen van additieven aan de mest	-	0	0	-											Nee
Energie
Opstellen van energiebalans / uitvoeren van een energieaudit	+	0	0	+	0	0	+	0	0	+	0	0	+	-	Ja ⁵⁰
Optimaliseren van het ontwerp van het ventilatiesysteem in mechanisch geventileerde stallen	+ ⁵¹	0	0	+	0	0	+ ⁵²	+ ⁵³	0	+	0	+	+	-	Ja ⁵⁴
Regelmatige controle en reiniging van leidingen en ventilatoren in mechanisch geventileerde stallen	+	0	0	+	0	0	+	+	0	+	0	+	+	-	Ja ⁵⁵
Afval
Afvalstromen minimaliseren en volgens de meest aangewezen opties afvoeren	+	0	0	+	0	0	0	0	+	0	0	0	0	-	Ja ⁵⁶

Legende
+
Positief effect
-
Negatief effect
--
Zeer negatief effect
-/?
Mogelijk negatief effect
+/-
Enerzijds negatief, anderzijds positief effect

¹ In nieuwe en bestaande installaties

² In nieuwe en bestaande installaties

³ In nieuwe en bestaande installaties

⁴ Bij het behandelen van water (b.v. zuiveren, ontsmetten) kan afval (b.v. slib) vrijkomen

⁵ Het behandelen van water (b.v. zuiveren, ontsmetten) vereist in bepaalde gevallen energie

⁶ Het behandelen van water (b.v. zuiveren, ontsmetten) vereist in bepaalde gevallen chemicaliën

⁷ In nieuwe en bestaande installaties

⁸ BBT voor veeteeltbedrijven die gebruik maken van kuilvoer

⁹ Technisch haalbaar voor alle veeteeltbedrijven die een nieuwe kuilplaat aanleggen

Organisatorische maatregelen (b.v. de kuilplaat proper houden door schoonvegen en de kuil na elk gebruik goed af te sluiten) zijn technisch haalbaar bij een bestaande kuilplaat

¹⁰ BBT voor alle veeteeltbedrijven die een nieuwe kuilplaat aanleggen; het proper houden van de kuilplaat door schoonvegen en het goed afsluiten van de kuil na elk gebruik is BBT voor alle veeteeltbedrijven met een kuilplaat.

¹¹ Volgens expertinschatting economisch haalbaar bij nieuwbouw kuilplaten

Bij bestaande kuilplaten is de economische haalbaarheid van geval tot geval te evalueren

¹² BBT bij nieuwbouw kuilplaten; BBT bij bestaande kuilplaten, tenzij kan worden aangetoond dat het scheidingssysteem in het concrete geval niet economisch haalbaar is

¹³ Technisch haalbaar voor mestsappen

¹⁴ In nieuwe en bestaande installaties

¹⁵ Technisch haalbaar voor de veeteeltbedrijven gelegen in zuiveringszone A (gerioleerd en gezuiverd) of zuiveringszone B (gerioleerd en zuivering gepland), op voorwaarde dat de werking van de RWZI niet in het gedrang komt

Niet technisch haalbaar voor veeteeltbedrijven gelegen in zuiveringszone C (gerioleerd maar zuivering niet gepland) of in niet gerioleerd gebied

¹⁶ BBT indien aansluiting op riool technisch haalbaar is en toegestaan is door de bevoegde overheid

¹⁷ Anno 2005 nog niet beschikbaar in Vlaanderen, omwille van praktische en commerciële redenen

¹⁸ BBT in het geval van zuiver kuilvoeder (zonder bijmenging van b.v. nevenstromen uit de voedingsnijverheid), en op voorwaarde dat vervuiling van deze afvalwaterstromen zoveel mogelijk wordt vermeden en dat het first flushsysteem optimaal is afgesteld (verdunde fractie van de run-off van de kuilplaat) / een voldoende grote bezinkput wordt voorzien (run-off van niet met mest bevuilde materialen).

¹⁹ BBT in het geval van zuiver kuilvoeder (zonder bijmenging van b.v. nevenstromen uit de voedingsnijverheid), en op voorwaarde dat vervuiling van deze afvalstromen zoveel mogelijk wordt vermeden en dat het first flushsysteem optimaal is afgesteld (verdunde fractie van de run-off van de kuilplaat) / een voldoende grote bezinkput wordt voorzien (run-off van niet met mest bevuilde materialen). Opmerking VMM, zie bijlage 5.

²⁰ Lokale omstandigheden kunnen het toepassen van infiltratievoorzieningen onmogelijk maken

²¹ Reële kans op puntvervuiling

²² Ondanks een positieve beoordeling geen BBT vermits de 2 voorgaande technieken (beregenen op de weide en vertraagd afvoeren naar het oppervlaktewater) een lager risico op milieuvervuiling inhouden. Opmerking VMM, zie bijlage 5.

²³ In nieuwe en bestaande installaties

²⁴ Door het aanpassen van de grondstoffen die gebruikt worden voor de aanmaak van droog voeder en/of door het toepassen van brijvoeder kan de emissie van stof beperkt worden

²⁵ In nieuwe en bestaande installaties

²⁶ In nieuwe en bestaande installaties

²⁷ BBT bij nieuwbouwstallen voor varkens, volgens de specificaties gegeven in bijlage I van het Ministrieel Besluit van 19/03/2004

²⁸ In een beperkt aantal gevallen zou het economisch aantrekkelijker zijn om het afvalwater biologisch te zuiveren in de plaats van te voorzien in bijkomende mestopslagcapaciteit

²⁹ In nieuwe en bestaande installaties

³⁰ soort en uitvoeringsvorm van externe mestopslag zijn afhankelijk van het soort mest en de bedrijfsspecifieke omstandigheden en worden best van geval tot geval bepaald

³¹ In nieuwe en bestaande installaties

³² In nieuwe en bestaande installaties

³³ In theorie technisch haalbaar; iedere mestverspreidingstechniek heeft echter voor- en nadelen en is niet voor elke meststof en/of op alle soorten landbouwgrond toepasbaar

³⁴ In nieuwe en bestaande installaties

³⁵ Technisch haalbaar voor nieuwe stallen en/of nieuwe mestopslagplaatsen

³⁶ BBT voor nieuwe stallen en/of mestopslagplaatsen

³⁷ Geen efficiënte geurverwijderingtechniek, maar kan bij lokale geurhinder wel een oplossing bieden

³⁸ In uitzonderlijke gevallen toepasbaar bij bestaande stallen, waarbij een lokaal geurhinderprobleem verdergaande maatregelen vereist

³⁹ Geen efficiënte geurverwijderingtechniek, maar kan bij lokale geurhinder wel een oplossing bieden

⁴⁰ In uitzonderlijke gevallen toepasbaar bij bestaande stallen, waarbij een lokaal geurhinderprobleem verdergaande maatregelen vereist

⁴¹ Technisch haalbaar voor alle mechanisch geventileerde nieuwbouwstallen

⁴² voornamelijk gunstig effect op ammoniakemissie

⁴³ Economisch haalbaar bij nieuwbouwstallen voor diercategorieën waarvoor nog geen AEA-stalsystemen in bijlage I van het Ministrieel Besluit van 19/03/2004 zijn opgenomen en indien naast de emissie vanuit de stal nog bijkomende emissiebronnen aangepakt moeten worden (b.v. mestverwerking door middel van droging)

Economische haalbaarheid bij bestaande stallen van geval tot geval te evalueren; de kosten zijn sterk afhankelijk van de specifieke staluitvoering, b.v. luchtinlaat, luchtafvoersysteem en stalindeling

⁴⁴ BBT bij mechanisch geventileerde nieuwbouwstallen voor diercategorieën waarvoor nog geen AEA-stalsystemen in bijlage I van het Ministrieel Besluit van 19/03/2004 zijn opgenomen en indien naast de emissie vanuit de stal nog bijkomende emissiebronnen aangepakt moeten worden (b.v. mestverwerking door middel van droging)

⁴⁵ Technisch haalbaar bij mechanisch geventileerde stallen, mits goede bedrijfsvoering en als nageschakelde techniek voor verregaande geurverwijdering in combinatie met een gaswasser

⁴⁶ Voornamelijk gunstig effect op geuremissie

⁴⁷ In theorie een bewezen techniek, maar uit de praktijk blijkt dat het toepassen van een biotricklingfilter in de veeteeltsector niet praktisch haalbaar is omwille van de complexe bedrijfsvoering

⁴⁸ In theorie een bewezen techniek, maar uit de praktijk blijkt dat het toepassen van katalytische oxidatie in de veeteeltsector niet praktisch haalbaar is omwille van de complexe bedrijfsvoering

⁴⁹ Volgens expertinschatting niet technisch haalbaar; centrale luchtafzuiging niet technisch haalbaar bij bestaande stallen met mechanische ventilatie; bijkomend onderzoek aangewezen voor het oplossen van de technische problemen die zich anno 2005 voordoen in de praktijk bij het toepassen van een doekenfilter in de veeteeltsector

⁵⁰ In nieuwe en bestaande installaties

⁵¹ Technisch haalbaar bij nieuwbouwstallen

⁵² Emissies van nutriënten zijn te beperken door het toepassen van end-of-pipe luchtbehandelingstechnieken

⁵³ Stof- en/of geurdeeltjes zijn te beperken door het toepassen van end-of-pipe luchtbehandelingstechnieken

⁵⁴ BBT bij alle veeteeltbedrijven met nieuwbouwstallen

⁵⁵ In nieuwe en bestaande installaties

⁵⁶ In nieuwe en bestaande installaties

Over iBBT

Afvalstromen

Veeteelt

Varkenshouderij

Zoeken

Over iBBT

Afvalstromen

Veeteelt

Varkenshouderij