Press: druktechnieken
Binnen de drukfase (Press) worden verschillende druktechnieken onderscheiden (figuur 1).
Figuur 1: Schematisch overzicht van de verschillende druktechnieken
- Offset of vlakdruk, waarbij de drukkende en niet-drukkende delen op de drukvorm in hetzelfde vlak liggen. De inktaanname van de drukkende delen is hierbij dan ook niet gebaseerd is op een hoogteverschil in de drukvorm, maar op een variërende oppervlaktespanning (vellenoffset/coldset/heatset).
- Hoogdruk (flexo), waarbij de drukkende delen in de drukvorm (die inkt moeten overdragen op het te bedrukken materiaal) hoger liggen dan de niet-drukkende delen.
- Diepdruk of helio, waarbij de drukkende delen op de drukvorm lager liggen dan de niet drukkende delen;
- Zeefdruk, waarbij de drukkende delen gevormd worden door open gaatjes in de drukvorm. De inkt wordt door de drukvorm “getrokken”;
- Digitaal drukken, waarbij geen gebruik wordt gemaakt van een blijvende of materiële drukvorm. Het beeld wordt rechtstreeks op de drager gevormd door middel van toner of inkt.
Elk van deze druktechnieken, met uitzondering van digitaal drukken, maakt gebruik van een drukvorm. Deze drukvorm moet eerst aangemaakt worden en wordt vervolgens op de drukpers geplaatst. Elk bedrukt vel zal dezelfde informatie bevatten, namelijk de teksten en beelden die op de drukvorm of beelddrager staan. Het voorbereiden en het maken van proeven (Prepress) en de nabewerking en afwerking van een grafisch product (Postpress) vinden voor iedere druktechniek op een vergelijkbare manier plaats.
De druktechnieken worden kortom ingedeeld op basis van de aard van de drukvorm of beelddrager. Algemeen kunnen er op basis van de drukvorm vier verschillende drukprincipes worden onderscheiden, zoals weergegeven in figuur 2.
Figuur 2: Vier conventionele drukprincipes; Letterpress: hoogdruk, Lithography: offset, Gravure: diepdruk, Screen printing: zeefdruk (Image carrier: drukvorm of beelddrager) (Kipphan, 2001).
In de grafische sector hebben het vervaardigen van de drukvorm en het drukproces de grootste invloed op het milieu.
Offset (vellen, coldset, heatset) is de meest voorkomende druktechniek in Vlaanderen in de grafische sector. Om meer (en kleinere) drukorders efficiënt te behandelen, combineren heel wat drukkerijen offset met digitale drukprocessen. Zeefdruk, diepdruk en flexo worden toegepast voor specifieke drukorders en komen in Vlaanderen minder voor dan offsetbedrijven.