Bij ontstoffen: Optimalisatie van afzuigdebieten

Hoe kleiner het afzuigdebiet, hoe minder energie er wordt verbruikt. Vaak wordt afgezogen op plaatsen waar machines niet in werking zijn. Dit betekent niet alleen dat de afzuiging op sommige momenten nodeloos in werking is, maar ook dat een groter debiet wordt aangezogen dan nodig is. Door het installeren van enkele van onderstaande technieken kan men als snel een energiebesparing realiseren.

Bij afzuiging van houtstof en krullen, schavelingen (schaafsel), zaagsel (zaagmeel), … kan bij bestaande systemen de toepasbaarheid van de technieken beperkt worden omdat bij gebruik de snelheid niet te laag mag zijn om afzetting van houtstof in het systeem te vermijden (verstopping, verhoging brandrisico) en opdat de cycloon nog correct blijft werken. In sommige gevallen kan het nuttig zijn de bestaande cycloon te vervangen door enkele kleinere cyclonen in parallel, waarvan sommige buiten werking kunnen gesteld worden.

Afzuiging aan bron

Proces(sen)

Hout: Ontstoffen

Beschrijving

Afzuiging van stof bij de bron is efficiënter en energiezuiniger dan afzuiging van stof nadat het zich in de lucht heeft verspreid. Door de locatie waar het stof ontstaat in een omkasting te plaatsen, wordt bereikt dat zoveel mogelijk stof via het afzuigkanaal wordt afgezogen. Hierdoor kan de hoeveelheid ruimteventilatie verminderd worden. Als vuistregel geldt dat de aanzuigsnelheid op een afstand ter grootte van de diameter van de aanzuigopening nog maar een tiende is van de aanzuigsnelheid in de aanzuigopening. De aanzuigsnelheid op de plaats van emissie is voldoende groot om het stof te kunnen vangen.

Tevens zal men, door een efficiëntere afzuiging gemakkelijker aan de normen voor emissie van houtstof op de werkplaats kunnen voldoen.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Geen noemenswaardige beperkingen.

Voor- en nadelen milieu

• Energiebesparing (daling van energieverbruik voor afzuiging en daling van energieverbruik (gas) voor ruimteverwarming);

• Vermindering van hiermee samenhangende emissies (emissies van verbrandingsgassen).

Financiële aspecten

Deze maatregel vergt een beperkte investering.

Groepering van machines

Proces(sen)

Hout: Ontstoffen

Beschrijving

Vaak is slechts een deel van de aangesloten machines ook effectief in werking. Het is dan ook van belang enkel de machines die in werking zijn af te zuigen en de machines die niet in werking zijn niet af te zuigen. Op die manier wordt het energieverbruik van de ventilator beperkt. Bovendien wordt hiermee ook het warmteverlies beperkt.

Door machines te groeperen en vervolgens één goed afgestemde ventilator per machinegroep te voorzien, kan men ervoor zorgen dat bij stilstand van een groep van machines ook de bijbehorende ventilator in stilstand overgaat.

Belangrijke elementen bij de groepering van machines zijn de gelijktijdigheden waarmee de verschillende machines worden gebruikt, de capaciteit en de onderdruk die nodig zijn voor de afzuiging van de verschillende machines. Het is aangewezen machines die frequent worden gebruikt en veel capaciteit vragen op een andere groep aan te sluiten dan machines die minder frequent worden gebruikt.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Bij een verschillend gebruik van machines of bij gebruik van machines met een verschillende capaciteit.

Voor- en nadelen milieu

• Energiebesparing (daling van energieverbruik voor afzuiging en daling van energieverbruik (gas) voor ruimteverwarming);

• Vermindering van hiermee samenhangende emissies (emissies van verbrandingsgassen).

Financiële aspecten

De techniek is vnl. interessant bij aankoop van nieuwe of vervanging van oude machines.

Gebruik van automatische geregelde afsluitkleppen

Proces(sen)

Hout: Ontstoffen

Beschrijving

Als er gericht wordt afgezogen, nl. daar waar machines in werking zijn, wordt er energie bespaard.

Het gebruik van al dan niet automatisch geregelde kleppen, direct gekoppeld aan de bediening van de machines, kan een oplossing bieden. De automatische geregelde kleppen beperken de hoeveelheid afgezogen (warme) lucht doordat deze enkel openen wanneer dit gewenst is. Door bij de niet gebruikte machines automatische schuiven toe te passen, daalt het elektriciteitsverbruik zonder dat hiervoor een frequentieregelaar nodig is. De winst is echter niet zo groot dan wanneer men frequentiegestuurd werkt.

De techniek kan toegepast worden op elk afzuigsysteem waarop meerdere onafhankelijk van elkaar werkende machines zijn aangesloten. De techniek kan ingezet worden op zowel nieuwe als bestaande afzuigsystemen. De techniek kan leiden tot een besparing van 5 tot 30% op het elektriciteitsverbruik van de ventilator.

Een bijkomend voordeel is dat de filter veel minder zwaar belast wordt wanneer niet alle lijnen tegelijk werken. Ook gaan de filters langer mee.

Toepasbaarheid

Geen noemenswaardige beperkingen.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Voor- en nadelen milieu

• Energiebesparing (daling van energieverbruik voor afzuiging met 5 - 30% en daling van energieverbruik (gas) voor ruimteverwarming met 5 - 30%).

• Vermindering van hiermee samenhangende emissies (emissies van verbrandingsgassen).

Financiële aspecten

De techniek is vnl. interessant bij aankoop van nieuwe of vervanging van oude machines.

Vanwege de hoge kosten van pneumatische schuiven en frequentieregelaars, is deze techniek alleen toepasbaar bij grotere afzuigsystemen.

Gebruik van gesloten schuiven bij opstarten

Proces(sen)

Hout: Ontstoffen

Beschrijving

Het opstarten van een afzuiginstallatie veroorzaakt een piek in het afgenomen vermogen (kW). Voor het maximaal afgenomen vermogen kan maandelijks een bedrag in rekening gebracht, worden afhankelijk van het elektriciteitsleveringscontract. De vergoeding voor het afgenomen ‘piekvermogen’ is bijzonder hoog gedurende de wintermaanden (tot 40% van de totale elektriciteitsrekening).
Door bij het opstarten van de afzuiginstallatie een groot aantal schuiven gesloten te houden, wordt het vermogen tijdens het opstarten beperkt. Direct na het opstarten wordt een zodanig aantal schuiven geopend, dat een goede werking van de afzuiginstallatie is gewaarborgd (voldoende luchtdebiet en -snelheid om ophoping van stof in het systeem te voorkomen).

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Als luchtinlaatopeningen van afzuiginstallatie voorzien zijn van afsluiters (schuiven).

Voor- en nadelen milieu

Lagere belasting van elektriciteitsdistributienet.

Financiële aspecten

Deze maatregel vergt geen investering (op voorwaarde dat schuiven bij luchtinlaatopeningen van afzuigsysteem reeds aanwezig zijn).

Gebruik van gewijzigde riemoverbrengingen

Proces(sen)

Hout: Ontstoffen

Opmerking: Ook bij ontstoffen bij vervaardiging van plaatmaterialen (bv. spaandrogers).

Beschrijving

Het toerental van de ventilatoren kan verlaagd worden door de aandrijfriemen en -schijven te vervangen door een versie met een lager toerental. Op die manier wordt het afgezogen luchtdebiet aanzienlijk gereduceerd, wat met een vermindering van het elektrische energieverbruik gepaard gaat.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Het afgezogen luchtdebiet mag enkel verlaagd worden rekening houdend met de beperkingen van veiligheid (explosiegevaar van houtstof bij onvoldoende afzuiging) en onderhoud (afzettingen van houtstof in bochten bij te lage afzuigsnelheid).

Geen andere noemenswaardige beperkingen.

Voor- en nadelen milieu

• Energiebesparing (daling van energieverbruik voor afzuiging en daling van energieverbruik (gas) voor ruimteverwarming);

• Vermindering van hiermee samenhangende emissies (emissies van verbrandingsgassen);
• Vermindering van geluidshinder (aantal dB(A) van ventilator is evenredig met logaritme van toerental).

Financiële aspecten

Deze maatregel vergt een beperkte investering.

Gebruik van frequentiegestuurde ventilatoren

Proces(sen)

Hout: Ontstoffen

Opmerking: Ook bij ontstoffen bij vervaardiging van plaatmaterialen (bv. spaandrogers).

Beschrijving

M.b.v. een frequentiegestuurde ventilator kan de afzuigcapaciteit aangepast worden aan de behoefte. De benodigde afzuigcapaciteit is afhankelijk van het gebruik van de machines. Bij een wisselende behoefte aan afzuigcapaciteit zijn frequentiegestuurde ventilatoren dan ook zeer geschikt. Afhankelijk van het aantal kleppen van de afzuiglijnen die open staan, zal de ventilator sneller of trager gaan draaien (afhankelijk van het benodigde debiet) en niet meer elektriciteit verbruiken dan nodig is. Deze afstemming op het benodigde vermogen heeft vaak een belangrijke energiebesparing tot gevolg.

Onderstaande figuur (Figuur 58) geeft weer hoe de energiebesparing stijgt bij een lager (lucht)debiet. Dit lager debiet kan gerealiseerd worden door een frequentiegestuurde regeling van de ventilatoren of door de uitschakeling van een aantal ventilatoren.

Figuur: Energieverbruik en -besparing bij toerentalregeling en bij regeling door smoring (Hontis en Truyen, 2008)

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Een frequentiegestuurde ventilator wordt toegepast als de ventilator een wisselende hoeveelheid lucht moet afzuigen of als de ventilator regelmatig op een vermogen onder zijn maximum vermogen moet draaien.

Het afgezogen luchtdebiet mag enkel verlaagd worden rekening houdend met de beperkingen van veiligheid (explosiegevaar van houtstof bij onvoldoende afzuiging) en onderhoud (afzettingen van houtstof in bochten bij te lage afzuigsnelheid).

Voor- en nadelen milieu

• Energiebesparing (daling van energieverbruik voor afzuiging en daling van energieverbruik (gas) voor ruimteverwarming);

• Vermindering van hiermee samenhangende emissies (emissies van verbrandingsgassen);
• Vermindering van geluidshinder (aantal dB(A) van ventilator is evenredig met logaritme van toerental).

Financiële aspecten

De meerkost van een frequentiegestuurde ventilator t.o.v. een klassieke ventilator bedraagt ca. € 5.000.

Een frequentiegestuurde ventilator is vnl. interessant bij de aankoop van nieuwe of de vervanging van oude machines.