Afzuiging of evacuatie van afgassen

Beschrijving

Dampen, nevels en afgassen worden, volgens een code van goede praktijk, op de plaats waar ze ontstaan opgevangen en, na de eventueel noodzakelijke zuivering (zie volgende sectie 4.6), geëmitteerd via een schoorsteen. Dergelijke afzuiging/evacuatie van afgassen wordt in vele gevallen ook toegepast om te hoge concentraties voor werknemers in binnenruimtes te voorkomen. In vele bestaande inrichtingen zijn er reeds afzuigingen aanwezig voor de beheersing van andere stoffen dan PFAS, in het bijzonder bij verbrandingsprocessen, of processen waarbij gevaarlijke stoffen kunnen vrijkomen. Een voorbeeld is de afzuiging van afgassen bij open verchromingsbaden, waar het initiële doel de afzuiging van chroom(VI) is (Input leden BC, 2022).

Bij dergelijke afzuiging wordt rekening gehouden met maatregelen ter vermindering van de hoeveelheid afgas, zoals inkapselen van installatiedelen en doelgericht opvangen van stromen afgas. Geconcentreerde stromen worden apart afgezogen (en behandeld), en verdunning wordt vermeden.

Zoals aangegeven in paragraaf 3.2.3.2, kunnen er zowel geleide als diffuse emissies ontstaan bij het exploiteren van een waterzuiveringsinstallatie. Diffuse emissies zijn afkomstig van beluchtingsbekken (door aerosolvorming in de beluchters kan er emissie van PFAS naar lucht voorkomen), en in mindere mate open bekkens/buffers/tanks zonder beluchting, vooral bij het roeren/agiteren van het afvalwater. In een beperkt aantal gevallen vindt afvalwaterzuivering met beluchting in gesloten apparatuur plaats, gewoonlijk bij (afval)water met relatief hoge PFAS concentraties (bv. bij een producent van PFAS) en/of bij schuimfractionatie, zie ook de BBT-studie over PFAS waterzuivering. Dit wordt dan typisch gecombineerd met een afgaszuivering van onttrokken afgassen, zie 4.6. Bij toepassing van een luchtstripper (voor verwijdering VOS) worden de afgassen echter wel altijd opgevangen en naar een gaszuivering geleid.

Toepasbaarheid

Afzuiging is in principe overal toepasbaar waar het proces niet volledig gesloten gebeurt. De beslissing om al dan niet een afzuiging, met eventuele afgaszuivering, toe te passen, is een afweging van de milieuaspecten en de financiële aspecten, zie volgende paragrafen.

Milieuvoordeel

Voor het milieu in zijn geheel is er geen direct milieuvoordeel. Afzuiging of evacuatie van afgassen zorgt voor een grotere en/of meer gecontroleerde spreiding van de geloosde stoffen, wat op een lokaal niveau voordelig kan zijn vanuit milieuoogpunt en voor de volksgezondheid. De verontreiniging wordt echter enkel verplaatst en niet verwijderd. In het bijzonder in het geval van zeer persistente stoffen als PFAS, kan een grotere verspreiding echter leiden tot te hoge omgevingsconcentraties over zeer grote afstanden.

Het voornaamste milieuvoordeel is indirect. Immers, het opvangen van dampen, nevels en stof aan de bron laat toe zuiveringstechnieken toe te passen op de afgassen. Hiervoor wordt verwezen naar volgende paragraaf 4.6.

Daartegenover staan het energieverbruik en het materialenverbruik voor (werking van) de afzuiging. Bij zeer beperkte emissiebronnen kunnen deze negatieve cross-media effecten belangrijker zijn dan het (indirecte) milieuvoordeel. Echter, aangezien de kennis over de (eco)toxiciteit en aanwezige concentraties in het milieu en te verwachten emissieniveaus nog in ontwikkeling is, is het op het moment van schrijven niet haalbaar om hier een meer concrete inschatting van te maken, zie ook 6.3.1. Minstens bij de in hoofdstukken 2 en 3 beschreven activiteiten is het zinvol om aan de hand van de inventaris van PFAS-risico’s (4.1) en monitoring (via massabalans) van diffuse emissies (4.4) in te schatten waar het opvangen van diffuse emissies opweegt tegen het energie- en materialenverbruik.

Financiële aspecten

De kosten hangen in grote mate af van het debiet van de afzuiging. Geconcentreerde afgassen met kleinere debieten zijn dus kosteneffectiever dan verdunde afgassen met hoge debieten. Bij zeer beperkte emissiebronnen is de relatieve kost ten opzichte van het (indirecte) milieuvoordeel hoog.