Matig solventgedragen producten
Polyurethaan (PU) lakken
Polyurethaan (PU) lakken worden courant toegepast in de sector van de houtverwerking in Vlaanderen. In tegenstelling tot de nitrocellulose lakken, bestaan de polyurethaan (PU) lakken uit polyurethaan (hars), geproduceerd op basis van isocyanaten. Polyurethaan lakken drogen niet fysisch, maar werken meestal volgens een twee-componenten systeem en drogen door een chemische reactie tussen de twee componenten. Het gehalte organisch oplosmiddel van polyurethaan lakken bedraagt 60 - 70% (d.i. gemiddeld 570 g VOS/l). Het vaste stof gehalte van polyurethaan lakken bedraagt 30 - 40%. Naargelang de samenstelling van de polyurethaan lakken krijgen de lakken uiteenlopende eigenschappen zoals krasbestendigheid, slijtbestendigheid, vocht-/waterbestendigheid, al dan niet verkleurende (vergelende) film ... Over het algemeen hebben polyurethaan lakken een zeer goede kras- en slijtbestendigheid en zijn ze ‘lichtecht’. Na menging van het materiaal met de verharder zijn de polyurethaan lakken slechts beperkt houdbaar, 4 - 8 uur (ze hebben een korte ‘potlife’). Dagelijks moet dus de juiste hoeveelheid polyurethaan lakken worden aangemaakt. Het aanbrengen van polyurethaan lakken kan met alle industriële technieken. De geschikte viscositeit kan worden bekomen door de polyurethaan lakken te verdunnen met een specifiek vocht-/watervrij verdunningsmiddel.
Zuurhardende lakken
Zuurhardende lakken werken volgens een twee-componenten systeem. Vlak voor het aanbrengen van de lak wordt er een zuur toegevoegd. Om de zuurhardende lakken de juiste viscositeit te geven, wordt meestal ook een verdunningsmiddel toegevoegd. Het gehalte organisch oplosmiddel van zuurhardende lakken bedraagt 40 - 60% (d.i. gemiddeld 570 g VOS/l). Het vaste stof gehalte van zuurhardende lakken bedraagt 40 - 60%. Het drogen van zuurhardende lakken gebeurt fysico-chemisch. De kwaliteit die met zuurhardende lakken kan worden bekomen, is vergelijkbaar met die van polyurethaan lakken. Zuurhardende lakken bestaan al tientallen jaren en kennen in Engeland en in Scandinavië ruime toepassing. De samenstelling van zuurhardende lakken is afhankelijk van de toepassing (de houtsoort), de luchtvochtigheid, de temperatuur en de viscositeit. Zuurhardende lakken worden toegepast voor o.a. het lakken van massief hout, spaanplaten en multiplexplaten. De aanbrengingstechnieken moeten bij een omschakeling naar zuurhardende lakken meestal niet ingrijpend worden veranderd. Bij airless spuiten en elektrostatisch spuiten moet de spuitopening wel wat kleiner worden gemaakt om te voorkomen dat er te veel lak wordt verspoten. Zuurhardende lakken lijken een interessant alternatief voor de solventrijke producten, toch worden de lakken tot op heden zelden toegepast in de sector van de houtverwerking in Vlaanderen. Dit kan te wijten zijn aan het feit dat het gaat om twee-componenten producten die door hun korte ‘potlife’ minder interessant zijn. Daarnaast maakt het hoge vaste stof gehalte de zuurhardende lakken eveneens minder gemakkelijk hanteerbaar. Een bijkomende factor is eveneens de kostprijs van de zuurhardende lakken die beduidend hoger ligt dan deze van de traditionele nitrocellulose lakken.
‘High solids’ lakken
‘High solids’ lakken hebben een hoog vaste stof gehalte (30 - 70%), waardoor ze 20 - 30% minder oplosmiddel bevatten dan de klassieke solventgedragen lakken. High solids lakken zijn solventgedragen lakken en lijken qua samenstelling en gedrag op de klassieke solventgedragen lakken. Een coating van high solids lak droogt gedeeltelijk door een polymerisatie die zorgt voor een harde en chemisch resistente film. Aangezien high solids lakken gelijkaardig zijn aan de klassieke solventgedragen lakken, verandert het aanbrengen van de lakken niet significant. Er moet wel rekening mee worden gehouden dat de hogere viscositeit door het hoger vaste stof gehalte wel aanpassingen aan de aanbrengingstechnieken met zich meebrengt. Verwarming van de lakken kan de viscositeit verlagen. High solids lakken worden in de sector van de houtverwerking in Vlaanderen nagenoeg niet toegepast. Dit is deels te wijten aan de hoge kostprijs van de lakken, maar ook aan de kwaliteit van de lakken. Door het hoge vaste stof gehalte krijgt het hout een minder natuurlijk uitzicht en verliest het voor een deel haar ‘anfeuerung’.
Polyester lakken
Polyester lakken zijn opgebouwd uit onverzadigde polyester harsen. Polyester lakken werken volgens een drie-componenten systeem en drogen chemisch. Dit betekent dat aan het basisproduct nog twee componenten worden toegevoegd, nl. een ‘verharder’ en een ‘versneller’. De ‘verharder’ zorgt ervoor dat de moleculen van het basisproduct met elkaar binden, zodat een harde, stabiele film wordt gevormd. Daarnaast fungeert de ‘versneller’ (metaal) als katalysator om de droging te versnellen. Eens de componenten gemengd zijn, is de ‘potlife’ van de lak beperkt. De chemische reactie kan eveneens geïnitieerd worden door infrarood (IR) of ultraviolette (UV) straling. Om met ultraviolette straling te drogen, moeten foto-initiatoren aan het basisproduct worden toegevoegd. Polyesters hebben een grote vulkracht en zorgen voor een zeer goede krasbestendigheid. Het product is te gevaarlijk (irriterend karakter) om met gewone spuitapparatuur aan te brengen en vereist een goede kennis. Polyester lakken worden meestal ingezet voor hoogglans afwerking, maar worden in de sector van de houtverwerking in Vlaanderen nagenoeg niet meer toegepast.