Vloeistofdichte, zuurbestendige vloeren en wanden (i.g.v. een sleufsilo) toepassen bij opslag van organish materiaal

Beschrijving

Om te vermijden dat perssappen, percolaatwater en verontreinigd run-off water de bodem of het grondwater zouden verontreinigen, gebeurt de opslag van organisch materiaal best op een vloeistofdichte, zuurbestendige vloer en met vloeistofdichte, zuurbestendige wanden i.g.v. een sleufsilo.

In VLAREM II, Artikel 1.1.2 wordt de term vloeistofdicht gedefinieerd als ‘vloeistofdicht/ondoordringbaar": met een zodanig kleine doorlatendheid ten opzichte van de te weerhouden producten dat verontreiniging van bodem, grond- en oppervlaktewater uitgesloten is’.

In VLAREM II wordt geen definitie gegeven aan de term zuurbestendig. In deze studie wordt de term zuurbestendig gedefinieerd als “bestand tegen de chemische aantasting door zuren door (1) het aanbrengen van een zuurbestendige laag, (2) het toepassen van asfalt of (3) het toepassen van beton volgens de aangeraden milieuklassen (zie Tabel 16) van de normen NBN EN 206 en NBN B 15-001”.

Voor het aanleggen van vloeistofdichte vloeren maakt men doorgaans gebruik van cementgebonden materialen (bv. beton), bitumineuze materialen (bv. asfalt), harsgebonden systemen, kunststoffolies en minerale afdichtingen (bv. betonietmatten). De drie laatste materialen zorgen voor een vloeistofdichte barrière die steeds aangebracht wordt op of onder een dragermateriaal. Naast de gebruikte materialen is het ontwerp en de uitvoering belangrijk om een vloeistofdichte vloer te bekomen.

Voor het aanleggen van sleufsilo’s/kuilplaten wordt in Vlaanderen hoofdzakelijk gewerkt met gestort beton of prefab betonelementen. Daarnaast is asfalt ook een optie die steeds meer aan belang wint door zijn interessante, zuurbestendige eigenschappen. Asfalt is meer zuurbestendig dan gestort beton en betonelementen. Om beton voor een langere periode te beschermen tegen de zure inwerking van silosappen, kan het beton eveneens voorzien worden van een zuurbestendige laag of afwerking. Als alternatief kan er ook gewerkt worden met een verhoogde betondekking om langer bestand te zijn tegen de zure inwerking van silosappen. Asfalt heeft echter een kortere levensduur dan beton en hierbij bestaat het risico dat er granulaten kunnen loskomen met schrapen over het oppervlak. Dit risico wordt groter bij veelvuldig zwaar transport (Input leden BC, 2021). Zo heeft elk type materiaal zijn eigen uitvoering, en zijn voor- en nadelen bij de toepassing in sleufsilo’s/kuilplaten. In het geval van de toepassing van gestort beton of prefab betonelementen moet het beton steeds uitgevoerd zijn in gewapend beton met LA-cement (Low Alkali) en aan bepaalde eigenschappen voldoen, afhankelijk van de toepassing of producten die worden opgeslagen (zie Tabel 16; Coeman et al., 2020).

Tabel 16: Betonspecificaties voor de aanleg van sleufsilo’s/kuilplaten (Coeman et al., 2020).

Voor meer details en uitvoeringsvormen zie Technische fiche 3 in Bijlage 2. Het toepassen van vloeistofdichte vloeren werd reeds beschreven in de BBT-studie voor verontreinigd hemelwater van afvalopslagbedrijven (Verachtert et al., 2015).

Noot:

In sommige gevallen wordt er ook gebruik gemaakt van klinkers, maar deze kunnen echter niet vloeistofdicht aangelegd worden. Bovendien zijn deze laatste moeilijker veegschoon te houden en hebben ze de neiging om snel te verzakken bij regelmatig, zwaar transport.

Technische haalbaarheid

Sleufsilo’s/kuilplaten uit gestort beton, betonelementen of een combinatie van beiden wordt algemeen toegepast in Vlaanderen. Momenteel wordt asfalt, in beperktere mate dan beton, steeds vaker toegepast in Vlaanderen. Asfalt heeft op zichzelf niet dezelfde draagkracht als beton waardoor grotere en vaak duurdere, voorbereidende grondwerken nodig zijn. Deze maatregelen zijn technisch haalbaar voor alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties.

Milieu-impact

Door toepassing van deze maatregel wordt vermeden dat nutriënten in het milieu (bodem, grond- en/of oppervlaktewater) terechtkomen door uitloging ter hoogte van het erf/bedrijfsterrein. Het gebruik van gestort beton en betonelementen bij de opslag van bepaalde organische materialen met zure silosappen resulteert in de loop van de tijd in aantasting van de betonnen toplaag waardoor granulaten kunnen loskomen. De levensduur van de sleufsilo/kuilplaat kan verlengd worden door regelmatig een zuurbestendige beschermingslaag aan te brengen. Hierdoor zullen extra grondstoffen gebruikt worden. Door het toepassen van deze maatregel wordt er geen noemenswaardige impact verwacht op de keten.

Economische haalbaarheid

Deze maatregelen zijn duur maar worden globaal genomen als economisch haalbaar ingeschat voor alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties. De aanleg van een vloeistofdichte vloer brengt een belangrijke investeringskost met zich mee, die sterk afhankelijk zal zijn van de manier waarop de vloer wordt uitgevoerd. In de literatuur werd een richtprijs van 116 tot 211 euro/m² beschreven (DACE Price Booklet, Editie 34, 2018) voor een ‘impermeable pavement’. Er wordt hierin niet gespecifieerd op welk materiaal of welke vloeistofdichtheidsklasse deze richtwaarden betrekking hebben. Voor een betonnen verharding worden richtprijzen van 75 tot 100 euro/m² gegeven. In eerste instantie is de aanleg van asfalt duurder dan de aanleg van beton. Echter bij grote oppervlaktes van meer van 700 m² bij bedrijven met een zicht op lange termijn is het rendabel om voor asfalt te kiezen (Groeien, 2012). Vooral de kosten van de voorbereidende grondwerken en de aanleg van fundering kunnen hoog oplopen bij de aanleg van asfalt.

De volgende kostprijzen (vervangingswaarde) zijn bijkomend terug te vinden in de KWIN-rapportage:

• kuilplaat:                                                34 - 54 euro/m²
• sleufsilowand tot 2 m hoog:          120 -180 euro/m wand
• sleufsilo wand tot 4 m hoog:         175 - 295 euro/m wand

Op het moment van schrijven waren geen prijsindicaties beschikbaar voor het aanbrengen van zuurbestendige lagen op beton van sleufsilo’s/kuilplaten. Een vergelijkbare coating wordt echter ook vaak aangebracht op het beton ter hoogte van het voederhek in rundveestallen. Dergelijke zuurbestendige lagen hebben een kostprijs tussen 25 - 40 euro/m² afhankelijk van de voorbereiding, de uitvoering en de gekozen afwerking (één primerlaag of meerdere lagen) Input leden BC, 2021.

Referenties

• Aarts et al., 2011
• Beerling, 2013
• Boussery, 2011
• Broos Water, 2007
• Coeman et al., 2020
• Dooms, 2020
• DACE Price Booklet, Editie 30, 2014
• Debergh, 2017
• Gebrehanna et al., 2014
• Groeien, 2012
• Holshof et al., 2014
• Input leden BC, 2021
• Interbeton, 2021
• Integraal waterproject Merkske, 2020
• KWIN, 2020
• Verachtert et al., 2015