Beschadigde sleufsilo's/kuilplaten zo snel als mogelijk herstellen of heraanleggen indien herstel niet mogelijk is

Beschrijving

In paragraaf 'regelmatige opvolging, controle en onderhoud van installaties, kuilplaten en (erf)verhardingen' werd reeds beschreven dat sleufsilo’s en kuilplaten regelmatig moeten geïnspecteerd worden op scheuren in de wanden en vloeren, lekken in de verbindingen van sleufsilo’s/kuilplaten of andere vormen van beschadigingen. Deze lekken kunnen visueel waargenomen worden bij zichtbare afstromingen, maar kunnen ook verborgen zijn. Verborgen stromen kunnen eventueel opgemerkt worden door te kijken naar de begroeiing in de buurt van de wand/rand van de sleufsilo/kuilplaat. De begroeiing is hier dan bruin verkleurd of zelfs dood (Integraal waterproject Merkske, 2020). Bij het constateren van beschadigingen moeten deze hersteld worden om verdere afstroming te voorkomen. De aard en de omvang van de benodigde herstelling zal afhankelijk zijn van de graad van beschadiging van de sleufsilo/kuilplaat.

• Beperkt doorgaande scheuren of beschadigingen kunnen relatief eenvoudig hersteld worden, bv. mbv reparatiemortel of door het aanbrengen van een bitumenachtige laag. Deze laatste is iets flexibeler ten aanzien van zettingen, maar deze moet wel bestendig zijn tegen de inwerking van silosappen.

• De situatie waarbij de cementsteen volledig is aangetast door de zure inwerking van silosappen en waarbij de granulaten bloot komen te liggen is moeilijker herstelbaar en vormt een bijkomend risico bij zowel landbouwbedrijven als covergistingsinstallaties. Bij landbouwbedrijven is er een risico voor de dieren indien er voeder wordt opgeslagen. Bij covergistingsinstallaties ontstaat het risico dat het granulaat in de vergistingsinstallatie terechtkomt en schade aanricht aan de leidingen, kleppen, pompen, filters, …. Bovendien zijn dergelijke sleufsilo’s/kuilplaten minder goed veegschoon te houden doordat het materiaal in de oneffenheden achterblijft en zorgt het bijkomend voor een negatief effect op de conservering van de kuil. De sleufsilo/kuilplaat kan hier op verschillende manieren hersteld worden:

• De sleufsilo/kuilplaat kan hersteld worden door een nieuwe laag van beton aan te brengen op de bestaande oude vloer, indien er geen brede doorgaande scheuren of vergaande verbrokkeling aanwezig is. Deze laag beton wordt bovenop de oude vloer aangebracht met een minimale dikte van 8 cm (Boussery, 2011). Dunnere betonlagen zijn slechts een tijdelijke oplossing en zullen de levensduur van de sleufsilo/kuilplaat slechts met enkele jaren verlengen. Ditzelfde geldt voor het aanbrengen van reparatiemortel op de beschadigde plaatsen doordat na korte tijd hechtingsproblemen ontstaan. Bij het aanbrengen van deze nieuwe toplaag is een goede voorbereiding belangrijk. De beschadigde, oude vloer dient grondig gereinigd te worden en de dag voor de reparatie moet de vloer met water verzadigd worden. Bovendien moeten de bestaande krimpvoegen mee overgenomen worden in de nieuwe toplaag. Indien het om praktische redenen niet mogelijk is om een nieuwe toplaag van minstens 8 cm aan te brengen, moet overwogen worden om de oude vloer uit te breken en een nieuwe aan te leggen. De vloer wordt namelijk opmerkelijk dikker en dat kan problemen bij in-/uitgangen opleveren. Ook kunnen zettingen onder de betonvloer problemen vormen.

• Als alternatief kan de beschadigde sleufsilo/kuilplaat hersteld worden door het aanbrengen van een asfaltlaag (zie ook paragraaf 'vloeistofdichte, zuurbestendige vloeren en wanden (i.g.v. een sleufsilo) toepassen bij opslag van organisch materiaal'). De onderliggende betonvloer doet hierbij dienst als fundering voor het asfalt en moet daarvoor wel constructief in orde zijn. Om deze herstelling uit te voeren, is het belangrijk dat de onderliggende silovloer/kuilplaat goed schoongemaakt wordt en droog is. Eventuele putten worden opgevuld met een asfaltemulsie en nadien wordt een kleeflaag aangebracht met daar bovenop de asfaltlaag. Bij te grote oneffenheden worden meerdere lagen aangebracht. De silovloer/kuilplaat kan hierdoor dikker worden, wat problemen kan opleveren bij in-/uitgangen. Na het afkoelen van het asfalt kan de sleufsilo/kuilplaat nagenoeg onmiddellijk in gebruik genomen worden.

• Een andere oplossing voor deze situatie is het affrezen van de ruwe betonvloer met een freestoestel. Hierdoor wordt het ruwe oppervlak van de oude, aangetaste silovloer/kuilplaat terug glad gemaakt. Deze oplossing is enkel mogelijk in het geval dat de originele vloer voldoende dik werd aangelegd en nog geen scheuren of barsten vertoond.

• In het geval van beschadigde wanden in een sleufsilo kan in eerste instantie gewerkt worden met een reparatiemortel of andere herstellingsproducten. Echter deze herstellingen moeten regelmatig gecontroleerd worden op het loskomen. In het geval van vergaande scheuren en verbrokkeling over de hele wand moet de wand vervangen worden door een nieuwe. In het geval de wand is opgebouwd uit betonelementen kunnen beschadigde wandelementen specifiek vervangen worden. Dit is niet mogelijk met een wand uit gestort beton. Om verdere beschadiging van de opstaande wanden van een sleufsilo te voorkomen, wordt aangeraden om een plastic folie aan te brengen over de opstaande wanden tijdens het inkuilen. Bovendien kan dit eveneens voorkomen dat er afstromingen ontstaan door de aanwezigheid van doorgaande scheuren of beschadigingen in de opstaande wanden of in de situatie waarbij de wanden zijn opgebouwd uit afzonderlijke betonblokken waardoor deze een grote hoeveelheid vloeistofdoorlaatbare naden vertonen.

• Naast beton en asfalt zijn er nog verschillende herstellings- en beschermingsproducten voor sleufsilo’s/kuilplaten op de markt. Door de relatief grote oppervlakte van sleufsilo’s/kuilplaten zijn deze behandelingen significant duurder dan beton en asfalt. De hechting van dergelijke producten zijn niet altijd voldoende sterk.

• Wanneer de sleufsilo/kuilplaat volledig verbrokkeld is, vol bredere doorgaande scheuren zit of de onderliggende bewapening zichtbaar wordt, dan is deze vloer niet meer vloeistofdicht (zie paragraaf 'vloeistofdichte, zuurbestendige vloeren en wanden (i.g.v. een sleufsilo) toepassen bij opslag van organisch materiaal'; Technische fiche 3). In deze situatie kan de sleufsilo/kuilplaat niet meer gebruikt worden zonder dat er erfsappen kunnen uitlogen naar oppervlaktewater en bodem en daardoor moet de oude silovloer/kuilplaat uitgebroken en vervangen worden door een nieuwe vloer (zie paragraaf 'vloeistofdichte, zuurbestendige vloeren en wanden (i.g.v. een sleufsilo) toepassen bij opslag van organisch materiaal'). Indien dergelijke vloer zou hersteld worden door een nieuwe toplaag van beton, dan is er een groot risico dat de beschadiging en scheuren zich verder zetten in de nieuwe betonlaag.

Technische haalbaarheid

Deze maatregel is technisch haalbaar voor bestaande sleufsilo’s en rijkuilen in alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties. Er moet een weloverwogen beslissing genomen worden over de volledige staat van de sleufsilo/kuilplaat om te bepalen welke herstellingsmaatregelen specifiek nodig zijn om de uitloging van silosappen ter hoogte van de sleufsilo/kuilplaat te voorkomen.

Milieu-impact

Door toepassing van deze maatregel wordt vermeden dat nutriënten in het milieu (bodem, grond- en/of oppervlaktewater) terechtkomen door uitloging ter hoogte van het erf/bedrijfsterrein. Deze maatregelen vereist het gebruik van grondstoffen en energie om de sleufsilo’/kuilplaten te herstellen. Door het toepassen van deze maatregel wordt er geen noemenswaardige impact verwacht in de keten.

Economische haalbaarheid

De investeringskosten nodig voor de herstelling van beschadigde of oude sleufsilo’/kuilplaten kunnen sterk variëren afhankelijk van de staat van de sleufsilo/kuilplaat en de herstellingsmaatregelen die worden toegepast. Het volledig uitbreken van de oude vloer en het aanleggen van een nieuwe silovloer/kuilplaat kunnen grote kosten met zich meebrengen die vergelijkbaar zijn met het aanleggen van een nieuwe sleufsilo/kuilplaat (zie paragraaf 'vloeistofdichte, zuurbestendige vloeren en wanden (i.g.v. een sleufsilo) toepassen bij opslag van organisch materiaal'). De economische haalbaarheid van deze maatregel dient van geval tot geval beoordeeld te worden. In de praktijk zal elk landbouwbedrijf en elke covergistingsinstallatie een afweging moeten maken tussen herstellen of vervangen afhankelijk van de graad van beschadiging.

Referenties

• Boussery, 2011
• Broos, persoonlijke communicatie, 2021
• Verachtert et al., 2015