Regelmatige opvolging, controle en onderhoud van installaties, kuilplaten en (erf)verhardingen

Beschrijving

Het is een goede bedrijfsvoering om o.a. onderstaande zaken regelmatig op te volgen, te controleren en te onderhouden:

• Regelmatig controleren op lekken en scheuren in de melkinstallatie, melkkoeltank en aanvoerleidingen. Dit voorkomt dat melk en melkresten kunnen afstromen op het erf en via run-off water of reinigingsactiviteiten naar bodem of oppervlaktewater kunnen afvloeien. Lekken en scheuren in de melkinstallatie is een probleem dat vaak onmiddellijk wordt aangepakt omdat het op dat moment een zichtbaar groot probleem is.

• Regelmatig inspecteren op scheuren in de wanden en vloeren, of lekken in de verbindingen van sleufsilo’s/kuilplaten. Wanneer de muren van een sleufsilo opgebouwd zijn uit betonelementen, dan ontstaan er kieren op de plaatsen waar de betonelementen tegen elkaar worden geplaatst. Door deze kieren kunnen erfsappen afstromen. Daarom moeten deze kieren vloeistofdicht gemaakt worden. Dit kan met behulp van waterdichte specie of een bitumenkit. Deze laatste is elastisch is daardoor een goede methode om naden en kieren tussen de wanden/vloer te dichten. Echter door het zure karakter van perssappen en percolaatwater kunnen na verloop van tijd deze dichtingen terug gaan lekken. Daarnaast kunnen ook aaneengesloten muren uit gestort beton gebruikt worden om deze kieren te vermijden. Echter kan het zure karakter van perssappen en percolaatwater er eveneens voor zorgen dat het beton gebruikt in de sleufsilo/kuilplaat beschadigd raakt, waardoor ook lekken kunnen ontstaan.

Lekken kunnen visueel waargenomen worden bij zichtbare afstromingen (zie Figuur 11), maar kunnen ook verborgen zijn. Verborgen stromen kunnen eventueel opgemerkt worden door te kijken naar de begroeiing in de buurt van de wand/rand van de sleufsilo/kuilplaat. De begroeiing is hier dan bruin verkleurd of zelfs dood (Integraal waterproject Merkske, 2020). Daarenboven wordt aangeraden om de opstaande wanden van de sleufsilo mee af te dekken met de plastic afdekfolie om de verwering en beschadiging van de wanden door de inwerking van de zure silosappen te voorkomen. Dit kan bovendien vermijden dat er afstromingen via de wanden ontstaan mochten er toch (verborgen) lekken of scheuren aanwezig zijn.

Figuur 11: Het afstromen van silosappen uit een lekkende wand van een sleufsilo (VMM, 2021).

• Regelmatig controleren en onderhouden van de verhardingen van het erf/bedrijfsterrein op de aanwezigheid van gaten, scheuren en oneffenheden. Het is belangrijk dat de verharding vloeistofkerend is en dat deze bij afstroming van erfsappen vermijdt dat de erfsappen in de bodem terecht komen. Oneffenheden kunnen er voor zorgen dat bij neerslag plassen ontstaan waarin verontreiniging terecht kan komen. De verterende organische massa in deze plassen kan bijgevolg zorgen voor een vervuiling van alle afstromende hemelwater. Verhardingen kunnen bestaan uit betonelementen, gestort beton en/of asfalt. Belangrijk hierbij is dat deze zo naadloos mogelijk op elkaar aansluiten zonder kieren of naden. Het voordeel van gestort beton en asfalt is dat ze duurzaam zijn en meer aaneengesloten zijn waardoor ze eenvoudiger schoon te houden zijn.

Noot:

Deze maatregel is enkel van toepassing op plaatsen op het erf/bedrijfsterrein waar verhardingen aanwezig zijn. Om voldoende infiltratieruimte te behouden, worden verhardingen niet altijd vergund, waardoor er ook onverharde zones aanwezig zijn op het erf/bedrijfsterrein. Op deze plaatsen is er een lager risico op afstromingen (VMM, 2021), maar wel een grotere kans op puntvervuiling door direct indringen in de bodem (Departement. Landbouw en Visserij, 2021).

• Controleer het water dat stroomt uit de uitlopen van afvoerbuizen naar het waterloopstelsel vanop het erf/bedrijfsterrein. Ga na of er hier waarneembare verontreiniging in aanwezig is. Indien dit het geval is, is dit een aanwijzing dat er ergens vanop het erf/bedrijfsterrein nog verontreiniging afspoelt.

Technische haalbaarheid

Deze maatregelen zijn algemeen toepasbaar voor alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties. De frequentie en wijze van opvolging of controle is afhankelijk van de specifieke bedrijfssituatie en de mogelijkheden binnen de bedrijfsvoering.

Milieu-impact

Deze maatregelen voorkomen/beperken de verontreiniging van afstromend hemelwater en het afstromen van silosappen, waardoor verontreiniging van bodem en oppervlaktewater vermeden wordt. Regelmatige opvolging, controle en onderhoud alsook algemene orde en netheid en goed en correct afdekken voorkomen of beperken het risico op geurhinder. Door het toepassen van deze maatregelen wordt er geen noemenswaardige impact verwacht in de keten.

Economische haalbaarheid

In eerste instantie vragen deze maatregelen slechts beperkte investeringen en extra werkingskosten. Noodzakelijk onderhoud of herstellingen kunnen bijkomende kosten met zich meebrengen.

Referenties

• Aarts et al., 2011
• CVBB, 2016
• Departement Landbouw en Visserij, 2021
• Input leden BC, 2021 & 2022
• Integraal waterproject Merkske, 2020
• VMM, 2016
• VMM, 2019
• VMM, 2021