Beschikbare milieuvriendelijke technieken

In dit hoofdstuk worden de verschillende maatregelen toegelicht die in landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties geïmplementeerd kunnen worden om milieuhinder als gevolg van afstromen van erfsappen te voorkomen of te beperken. Bij de bespreking van de milieuvriendelijke technieken komen telkens volgende punten aan bod:

beschrijving van de techniek;
technische haalbaarheid van de techniek;
milieu-impact van de techniek;
economische haalbaarheid van de techniek.

Waar nodig worden de technieken verder gedetailleerd besproken in de technische fiches in bijlage 2.

De informatie in dit hoofdstuk vormt de basis waarop in hoofdstuk 5 de BBT-evaluatie zal gebeuren. Het is dus niet de bedoeling om reeds in dit hoofdstuk een uitspraak te doen over het al dan niet BBT zijn van bepaalde technieken. Het feit dat een techniek in dit hoofdstuk besproken wordt, betekent m.a.w. niet per definitie dat deze techniek BBT is.

De kandidaat BBT-technieken worden opgedeeld in:

Milieuvriendelijke techniek	Technische aspecten					Milieuaspecten											BBT
Milieuvriendelijke techniek	Bewezen	Algemeen toepasbaar	Interne veiligheid	Kwaliteit	Globaal - technisch	Waterverbruik	Afvalwater	Lucht	Bodem	Geur	Afval	Energie - elektriciteitsverbruik	Chemicaliën	Impact op de keten	Globaal - milieu	Economisch	BBT

Goede bedrijfsvoering
Algemene orde en netheid toepassen	+	+	0	0	+	-/0/+	+	0	+	0	0	-/0	0	0	+	-/0	Ja
Regelmatige opvolging, controle en onderhoud van installaties, kuilplaten en (erf)verhardingen	+	+	0	0	+	0	+	0	+	0	0	0	0	0	+	-/0	Ja
Afstroom van mestsappen uit kalverboxen voorkomen/beperken in veeteeltbedrijven	+	-/+ ¹	0	0	+	-/0	+	0	+	0	0	0	-/0	-/0	+	-/0	Ja
Rekening houden met het juiste oogstmoment en weersomstandigheden bij het inkuilen	+	+	0	+	+	0	+	0	+	0	0	0	0	0	+	0	Ja
Gebruik van inkuilmiddelen en hulpstoffen bij inkuilen	+	-/+ ²	0	+	+	0	+	0	+	0	0	0	-	0	+ ³	-/0	vgtg ⁴
Niet te hoog inkuilen	+	+	0	0/+	+	0	+	0	+	0	0	0	0	0	+	0	Ja
Goed en correct afdekken van de sleufsilo of rijkuil	+	+	0	+	+	0	+	0	+	0/+	-	0	0	0	+	-	Ja
Zorgen voor een glad en vast snijvlak	+	+	0	+	+	0	+	0	+	+	0	0	0	0	+	0	Ja
Snijvlak terug afdekken na het uitkuilen	+	- ⁵	0	+	-/+	0	+	0	+	+	-/0	0	0	0	+	0	vgtg ⁶
Opslag met een hoog risico op perssappen en percolaatwater overkappen	+	+	0	+	+	0	+	+	+	+	0	-/0	-	0	+	--/- ⁷	vgtg ⁸
Alternatieve methoden gebruiken voor de opslag van organisch materiaal in landbouwbedrijven	+	+ ⁹	0	0	+	0	+	0	+	0	-	0	0	-	+	-	vgtg ¹⁰
Uitkuilen van organisch materiaal optimaliseren	+	+	0	+	+	0	+	0	+	0	0	0/+	0	0	+	-/0 ¹¹	Ja
Dakgoten plaatsen om niet-verontreinigd hemelwater op te vangen	+	+	0	0	+	+	+	0	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja
Voorzien van aparte, ingerichte reinigingsplaats voor materiaal en machines	+	-/+ ¹²	0	0	+	0/+	-/+	0	+	0	-	-/0	-/0	-/0	+	-	vgtg ¹³
Compartimentering van het erf/bedrijfsterrein	+	-/+ ¹⁴	0	0	-/+	0	+	0	+	0	0	0	0	-/+	+	--/- ¹⁵	vgtg ¹⁶
Een preventieplan opstellen om de verontreiniging van hemelwater en afstromen van erfsappen zoveel mogelijk te voorkomen	+	+	0	0/+	+	0	+	0	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja
Ontwerp, bouw en onderhoud van sleufsilo/rijkuil
Constructie sleufsilo/kuilplaat volgens goede bedrijfspraktijk	+	-/+ ¹⁷	0	0/+	-/+	0	+	0	+	0	0	0	0	0	+	-	vgtg ¹⁸
Voldoende opslagcapaciteit in de rijkuil of sleufsilo voorzien	+	+	0	0	+	0	+	0	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja
Vloeistofdichte, zuurbestendige vloeren (en wanden i.g.v. een sleufsilo) toepassen bij opslag van organisch materiaal	+	+	0	0	+	0	+	0	+	0	0	0	-/0	0	+	-	Ja
Beschadigde sleufsilo’s/kuilplaten zo snel als mogelijk herstellen of heraanleggen indien herstel niet mogelijk is	+	+	0	+	+	0	+	0	+	0	0	-/0	-	0	+	-	Ja
Opvang silosappen en ledigen opslagvoorzieningen
Opvanggoten en opvangsysteem voorzien voor het afstromen van erfsappen op het erf/bedrijfsterrein	+	-/+ ¹⁹	0	0	+	0	+	0	+	0	-	0	0	-/+	+	-	vgtg ²⁰
Gescheiden opvang van silosappen (en niet-verontreinigd hemelwater)	+	-/+ ²¹	0	0	+	0	+	0	+	0	0	0	0	+	+	--/- ²²	vgtg ²³
Voldoende opslagcapaciteit voor de opvang van silosappen voorzien	+	+	0	0	+	0	+	0	+	0	0	0	0	0	+	-	Ja
Tijdig ledigen van de opslagvoorziening(en) voor silosappen	+	+	0	0	+	0	+	0	+	0	0	-	0	0	+	0	Ja
Verdere behandelings-, zuiverings- en gebruiksopties voor (specifieke fracties van) erfsappen ²⁴
(Specifieke) afvalwater(fracties) opvangen en uitrijden samen met mest	+	-/+	0	0	+	0	+	0	0	0	0	0	0	-	+	0 ²⁵	vgtg ²⁶
(Specifieke) afvalwater(fracties) opvangen en behandelen via biologische zuivering	+	- ²⁷	0	0	-/+	+	-/+	0	0	0	-/0	-/0	-/0	0	-/+	--/- ²⁸	vgtg ²⁹
(Specifieke) afvalwater(fracties) mee verwerken in een covergistingsinstallatie	+	- ³⁰	0	-/0	-/+	+	+	0	0	-	0	0	0	0	+	0	vgtg ³¹
(Specifieke) afvalwater(fracties) beregenen op de weide of beteelde landbouwgronden/gebruiken als irrigatiewater	+	-	0	0	-/+	+	+	0	0	0	0	0	0	0	+	0 ³²	vgtg ³³
(Specifieke) afvalwater(fracties) vertraagd afvoeren naar het oppervlaktewater	+	+	0	0	+	0	-/0	0	-/0	0	0	0	0	0	-/0 ³⁴	-	Nee ³⁵
(Specifieke) afvalwater(fracties) laten infiltreren	+	- ³⁶	0	0	-/+	0	+	0	- ³⁷	0	0	0	0	0	-/0	-/0	Nee ³⁸
(Specifieke) afvalwater(fracties) lozen op riool	+	-	0	0	-/+	0	+	0	0	0	0	0	0	0	+	-	vgtg ³⁹

Legende

¹ Het goed instrooien is technisch haalbaar voor alle veeteeltbedrijven. Het voorzien van een opvangsysteem voor mestsappen via opvanggoten, een overkapping of alternatieve kalverboxen met opvangbak is technische haalbaar voor nieuwe veeteeltbedrijven en bij grondige heraanleg van bestaande bedrijven. Voor bestaande bedrijven moet van geval tot geval beoordeeld worden welke uitvoeringsvormen technisch en/of economisch haalbaar zijn.

² Er is geen informatie beschikbaar over het toepassen van een absorberende onderlaag bij covergistingsinstallaties en of deze mee zou verwerkt kunnen worden in deze installatie. Andere inkuilmiddelen kunnen wel toegepast worden bij dergelijke bedrijven.

³ Indien de omstandigheden tijdens de oogst en/of het inkuilen optimaal zijn, is de milieuwinst van het toepassen van een absorberende onderlaag eerder beperkt.

⁴ BBT indien de omstandigheden bij de oogst en/of het inkuilen minder optimaal zijn, zoals wanneer het te nat of te koud is.

⁵ Afhankelijk van het gebruikte afdeksysteem en de aard van de bedrijfsvoering kan het echter veel arbeid vereisen om het snijvlak telkens terug af te dekken. In de zomerperiode kan het noodzakelijk zijn om het snijvlak open te laten om de temperatuur en vochtigheid in de kuil voldoende laag te houden (voorkomen van broeivorming).

⁶ Indien dit binnen de bedrijfsvoering past (m.b.t. de toepasbaarheid).

⁷ Deze maatregel is economisch haalbaar voor de opslag van materialen waarvoor de opslagcapaciteit over het algemeen relatief klein is zoals bij (natte) bijproducten zoals onder andere natte perspulp, bierbostel en aardappelvezels.

⁸ BBT voor alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties voor materialen waarvoor beperkte opslagcapaciteit nodig is.

⁹ Niet praktisch toepasbaar in covergistingsinstallaties. Vooral interessant in landbouwbedrijven waar lage voersnelheden worden toegepast of waar beperkte opslagruimte in rijkuilen/sleufsilo’s aanwezig is.

¹⁰ BBT waar lage voersnelheden worden toegepast of waar beperkte opslagruimte in rijkuilen/sleufsilo’s aanwezig is.

¹¹ Voor kleinere bedrijven is een voermengwagen vaak niet economisch haalbaar.

¹² De toepasbaarheid van deze maatregel hangt af van de bedrijfsvoering, de erf-/terreinsituatie en de omstandigheden. Indien de inrichting van een aparte reinigingsplaats op het landbouwbedrijf niet mogelijk is, kan het materiaal en machines ook gereinigd worden op de reeds aanwezige vaste mestopslag mits deze beschikt over een afvoer naar de mestkelder of mestdichte opslagvoorziening.

¹³ BBT voor nieuwe landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties of bij heraanleg van bestaande erven/bedrijfsterreinen met uitzondering van covergistingsinstallaties met een nullozerstatuut en van covergistingsinstallaties zonder een nullozerstatuut waar reinigingswaterstromen opgevangen worden en mee vergist worden. Voor bestaande bedrijven moet dit van geval tot geval geëvalueerd worden.

¹⁴ Technisch moeilijk haalbaar bij bestaande bedrijven.

¹⁵ Economisch moeilijk haalbaar bij bestaande bedrijven.

¹⁶ BBT voor nieuw erf/bedrijfsterrein of indien de algehele renovatie van een bestaand erf/bedrijfsterrein dit toelaat en mits een voldoende lange overgangstermijn voorzien wordt, met uitzondering van covergistingsinstallaties met een nullozerstatuut en van covergistingsinstallaties zonder een nullozerstatuut die alle erfsappen opvangen en mee vergisten.

¹⁷ In bepaalde situaties technisch moeilijk haalbaar bij bestaande sleufsilo’s/kuilplaten.

¹⁸ BBT voor nieuwe sleufsilo’s/kuilplaten en BBT voor bestaande sleufsilo’s/kuilplaten indien de renovatie/heraanleg dit toelaat en mits een voldoende lange overgangstermijn voorzien wordt.

¹⁹ In bepaalde situaties technisch moeilijk haalbaar bij bestaande sleufsilo’s/kuilplaten.

²⁰ BBT voor nieuwe sleufsilo’s/kuilplaten en BBT voor bestaande sleufsilo’s/kuilplaten indien de renovatie/heraanleg dit toelaat en mits een voldoende lange overgangstermijn voorzien wordt.

²¹ In bepaalde situaties technisch moeilijk haalbaar bij bestaande sleufsilo’s/kuilplaten.

²² Bij bestaande sleufsilo’s/kuilplaten is de economische haalbaarheid van een first-flushsysteem van geval tot geval te evalueren omdat de investeringskosten sterk kunnen variëren naargelang de specifieke uitvoeringsvorm, gewenste capaciteit van de opvangvoorziening, plaatsgebonden eigenschappen van erf/bedrijfsterrein etc.

²³ BBT bij de aanleg van nieuwe sleufsilo’s/kuilplaten of heraanleg van bestaande sleufsilo’s/kuilplaten voor alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties met uitzondering van de covergistingsinstallaties met een nullozerstatuut en de covergistingsinstallaties zonder een nullozerstatuut waar alle silosappen opgevangen en mee vergist worden.

²⁴ Indien het toepassen van de preventieve en procesgeïntegreerde maatregelen (4.1 – 4.3) ontoereikend is om de milieu-impact te voorkomen/beperken, dan zijn één of een combinatie van de technieken in deze paragraaf aanvullende technieken die dienen te worden toegepast. De technieken vermeld in deze paragraaf zijn van toepassing op specifieke afvalwaterfracties zoals gespecificeerd/samengevat in Tabel 18 in paragraaf 5.3.1.

²⁵ Indien er voldoende (mest)opslagcapaciteit aanwezig is, zijn er geen bijkomende opslagkosten.

²⁶ BBT voor alle veeteeltbedrijven.

²⁷ De keuze van de afvalwaterzuiveringstechniek(en) is zeer bedrijfsspecifiek en is afhankelijk van o.a. beschikbare ruimte, capaciteit, gewenste zuivering, etc.

²⁸ De kostprijs varieert sterk naargelang o.a. het type, de uitvoeringsvorm en de grootte van het systeem alsook de te behandelen afvalwaterstromen.

²⁹ BBT voor alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallaties indien preventieve en/of procesgeïntegreerde maatregelen niet haalbaar/toepasbaar zijn of niet voldoende zijn om de verontreiniging van oppervlaktewater en/of bodem te voorkomen.

³⁰ Voor zover gekend, komt het in de praktijk niet voor dat een landbouwbedrijf zijn (specifieke) afvalwater(fracties) gaat afvoeren naar een covergistingsinstallatie.

³¹ BBT voor alle covergistingsinstallaties.

³² Indien een beregenings- of irrigatiesysteem voorhanden is.

³³ BBT voor alle landbouwbedrijven.

³⁴ In de praktijk blijft er een reëel risico op puntvervuiling. Zolang niet alle preventieve en procesgeïntegreerde maatregelen toegepast zijn ter voorkoming van de verontreiniging van het hemelwater is vertraagde afvoer geen optie (kan wel voor niet-verontreinigd hemelwater).

³⁵ Tenzij voor niet-verontreinigd hemelwater. Opmerking Boerenbond op finale draft, zie bijlage 3

³⁶ Lokale omstandigheden kunnen het toepassen van infiltratievoorzieningen onmogelijk maken, zoals de beperkte infiltratiecapaciteit van de ondergrond of een (tijdelijke) hoge grondwaterstand.

³⁷ In de praktijk blijft er een reëel risico op puntvervuiling. Zolang niet alle preventieve en procesgeïntegreerde maatregelen toegepast zijn ter voorkoming van de verontreiniging van het hemelwater is infiltratie geen optie (kan wel voor niet-verontreinigd hemelwater).

³⁸ Tenzij voor niet-verontreinigd hemelwater. Opmerking Boerenbond op finale draft, zie bijlage 3

³⁹ BBT voor alle landbouwbedrijven en covergistingsinstallatie op voorwaarde dat (1) aansluiting op een rioleringsnet mogelijk en toegestaan is door de bevoegde overheid en (2) het afvalwater voldoet aan de eisen inzake zuivering op een RWZI.

Over iBBT

Voorkomen van afstromen van erfsappen

Beschikbare milieuvriendelijke technieken

Zoeken

Over iBBT

Voorkomen van afstromen van erfsappen

Beschikbare milieuvriendelijke technieken