(Specifieke) afvalwater(fracties) beregenen op de weide of beteelde landbouwgronden/gebruiken als irrigatiewater

Beschrijving

Deze techniek kan van toepassing zijn op:

• Verdunde fractie van het verontreinigd run-off water van de kuilplaat
• Gezuiverd effluent van de biologie
• Verontreinigd run-off water van niet met mest bevuilde materialen (zie BBT-studie veeteelt (Derden et al., 2006)

Afvalwaterstromen met een sterk verdunnend effect zoals de verdunde fractie van het run-off water van de kuilplaat zijn niet aangewezen voor lozing op riool, behandeling in een biologische afvalwaterzuiveringsinstallatie of afvoer naar de mestkelder. Een geschikte wijze van afvoeren van de verdunde fractie van het run-off water van de kuilplaat en het run-off water van niet met mest bevuilde materialen is het apart opvangen van deze stromen (bv. citerne van bv. 20 m³) en deze door middel van een met vlotter aangedreven pomp te gebruiken als irrigatiewater, bv. beregenen op de nabijgelegen weide of beteelde landbouwgronden m.b.v. een beregenings- of irrigatiesysteem. Voor het afscheiden van (de verdunde fractie van) het run-off water van de kuilplaat wordt in de praktijk gebruik gemaakt van een first-flushsysteem of een manueel scheidingssysteem.

Technische haalbaarheid

Er wordt vanuit gegaan dat deze maatregel technisch haalbaar is voor alle landbouwbedrijven voor de afvoer van de verdunde fractie van het run-off water van de kuilplaat mits in acht name van de onderstaande randvoorwaarden om technische storingen (bv. verstoppingen van sproeikoppen, uitvallen van de beregeningspomp) te voorkomen:

• verontreiniging van het run-off water zoveel mogelijk vermijden (bv. proper houden van de kuilplaat);
• het first-flushsysteem of manueel systeem voor afscheiding van de verdunde fractie run-off water optimaal afstellen.

Alvorens specifieke afvalwaterfracties op de weide of beteelde landbouwgronden te mogen brengen als meststof of bodemverbeterend middel is een grondstofverklaring van OVAM vereist. Door de aanwezigheid van nutriënten in de verdunde fractie van het run-off water van de kuilplaat valt deze fractie onder de categorie “andere meststoffen” van de mestwetgeving. Meer informatie hierover is terug te vinden via Andere meststoffen | Vlaamse Landmaatschappij (vlm.be)

Noot:

• Wettelijk gezien zijn vloeibare afvalwaterstromen die niet geloosd worden of die over de weg getransporteerd worden een afvalstof.
• De sector vraagt aandacht voor de vereisten inzake mestopbrenging. Dit thema maakt geen onderdeel uit van deze studie en hierover worden bijgevolg ook geen uitspraken gedaan.
• Onderstaand rekenvoorbeeld, aangeleverd door de sector, geeft een idee van de hoeveelheid (specifieke) afvalwater(facties) die opgevangen en beregend dienen te worden indien alles opgevangen wordt. Het gaat om een concrete bedrijfscase met 100 melkkoeien, aangenomen dat er in Vlaanderen gemiddeld 910 mm water per jaar valt.
  • 3 sleufsilo’s: 10 m breed en 50 m lang = 1 500 m²
  • 2 sleufsilo’s: 5 m breed en 25 m lang = 250 m²
  • Totale oppervlakte voeropslag: 1 750 m²
  • Totale oppervlakte erfverharding: 700 m² (aangenomen dat deze veeg schoon, wordt niet opgevangen)
  • Jaarlijkse totale hoeveelheid: 1 750 m² x 910 mm/jaar = 1 600 000 liter

Veelal gaat het aanvragen van een grondstofverklaring gepaard met bijkomende analyses (ook op bijkomende parameters zoals drogerstofgehalte, minerale oliën). Aan deze werkwijze, met name het apart opvangen van (afval)stromen, zijn dus meer voorwaarden verbonden. Dit heeft als voordeel dat er bij het apart opvangen van dergelijke stromen meer controle is op de (samenstelling van de) gescheiden stromen, hetgeen ook meer inzicht en bewustwording geeft aan de landbouwer/bedrijfsleider.

Gezien de administratieve inspanningen en de mogelijk lange doorlooptijd voor het aanvragen van een grondstoffenverklaring is het raadzaam dat dergelijke aanvragen op sectorniveau ingediend kunnen worden (cfr. spui gaswasser). Dergelijke aanvraag is praktisch niet haalbaar op niveau van individuele bedrijven. Deze werkwijze is handhaafbaar in de praktijk en interessant indien het gaat om grote volumes met een lage vervuilingsgraad.

De praktische implementeerbaarheid is bedrijfs- en locatiespecifiek en hangt o.a. samen met de hoeveelheid van (de specifieke) afvalwal(fracties), de afstand tot de weide/beteelde landbouwgronden het type van beregenings- of irrigatiesysteem dat wordt toegepast, de bodemgesteldheid en het type van teelt(en).

Milieu-impact

Door toepassing van deze maatregel wordt puntvervuiling vermeden, doordat deze stroom over een groot oppervlak wordt verspreid. Deze maatregel heeft geen noemenswaardige impact op de keten.

Economische haalbaarheid

Het is niet de bedoeling om de verdunde fractie van verontreinigd run-off water van de kuilplaat op te vangen in de mestkelder maar wel om aan aparte opslag te voorzien. De kosten van een aparte opslagvoorziening voor de verdunde fractie van verontreinigd run-off water wordt geschat op 115 - 170 euro/m³ (KWIN, 2020). Indien een beregenings- of irrigatiesysteem voorhanden is, wordt deze extra opslag economisch haalbaar geacht.

De kosten van overige installatieonderdelen wordt als volgt ingeschat (KWIN, 2020):

• Haspelinstallatie (63 mm - 125 mm):                                                             10 300 - 34 200 euro
• Regenslangsysteem 300m:                                                                                 15 600 euro
• Flexibele slang (3” - 4”):                                                                                      1 200 - 1 700 euro/100 m
• Beregeningsmotorpompset:                                                                             36 400 euro
• Centrifugaalpomp elektrisch (23 m³/7.5 pk - 83 m³/25 pk): 4400 - 6500 euro
• Aftakaspomp op bok (45 m³/u - 100 m³/u):                                 2500 - 4500 euro

Referenties

• Derden et al., 2006
• Input leden BC, 2021 & 2022
• KWIN, 2020
• VCM & Inagro, 2020