Een preventief milieubeheer voeren

Beschrijving

Milieubeheer of milieumanagement omvat het geheel van maatregelen die de ongewenste effecten van menselijke activiteiten of handelingen op het externe milieu (d.i. de omgeving) proberen te voorkomen.

Ondernemingen kunnen best het hoofd bieden aan milieurisico’s d.m.v. een preventief of proactief milieubeheer. De ondernemers proberen milieurisico’s te voorkomen en te beheersen. De aandacht gaat naar het formuleren van een milieubeleid, het uitstippelen van een strategie (milieuprogramma), het opstellen van procedures, het afbakenen van verantwoordelijkheden en taken, communiceren, het uitwerken van een systeem van interne controle, enz.
Er is ook een procedure vastgesteld voor de afhandeling van afwijkingen, calamiteiten en klachten (b.v. een noodplan en klachtenprocedure).
Ook de toepassing van een meet- en beheersprogramma (LDAR) kan worden gezien als een onderdeel van het milieubeheersysteem (subafdeling 4.4.6.2. “Meet- en Beheersprogramma” van VLAREM II).

De zorg voor het milieu is onlosmakelijk verbonden met de (arbeids)veiligheid. Zo zal b.v. een constante aandacht voor netheid en orde in het bedrijf niet enkel het risico op (arbeids)ongevallen verminderen, maar ook vermijden dat er emissies naar het milieu plaatsvinden.

Volgens EIPPCB (2006) zijn onderstaande technieken B(este) B(eschikbare) T(echnieken):

1. een milieubeheerssysteem implementeren en onderhouden (§ 4.1.2.8). De typische elementen, aspecten, van een milieubeheerssysteem worden in EIPPCB (2006), § 5.1 verder gespecificeerd.

2. er voor zorgen dat er een volledige beschrijving van de activiteiten die op de site worden uitgevoerd, ter beschikking is (§ 4.1.2.7, BAT 1).

3. “good housekeeping” procedures in werking hebben, met inbegrip van een onderhoudsprocedure en een adequaat opleidingsprogramma, met inbegrip van de preventieve acties die werknemers moeten nemen m.b.t. gezondheids-, veiligheids- en milieurisico's (§ 4.1.1.4, § 4.1.1.5, § 4.1.2.5, § 4.1.2.10, § 4.1.4.8 en § 4.1.4.3).

4. nauwe relaties trachten te onderhouden met de afvalproducenten/-houders, zodat op hun site maatregelen worden genomen om afval te genereren met de gewenste kwaliteit om de afvalbehandeling uit te voeren (§ 4.1.2.9).

5. te allen tijde voldoende personeel, met de vereiste kwalificaties, beschikbaar en in functie hebben. Alle personeelsleden moeten een specifieke beroepsopleiding en bijscholing volgen (§ 4.1.2.10, BAT 3).

12. een systeem hebben om de traceerbaarheid van de afvalbehandeling te garanderen. Verschillende procedures kunnen nodig zijn om rekening te houden met de fysico-chemische eigenschappen van de afvalstoffen (b.v. vloeibaar, vast), het type van afvalbehandelingsproces (b.v. continu, batch), alsmede de wijzigingen die zich kunnen voordoen in de fysico-chemische eigenschappen van de afvalstoffen wanneer de afvalbehandeling wordt uitgevoerd (§ 4.1.2.3).
De typische elementen van een dergelijk systeem worden in de BREF, § 5.1 verder gespecificeerd.

15. een aanpak hebben om de efficiëntie van de afvalbehandeling te verbeteren. Dit omvat gewoonlijk het vinden van gepaste indicatoren om de efficiëntie van de afvalbehandeling te rapporteren en een monitoringsprogramma (§ 4.1.2.4, BAT 1).

16. een gestructureerd ongevallenbeheersplan opmaken (§ 4.1.7).

17. een incidentendagboek hebben en correct gebruiken (§ 4.1.7, BAT 1).

40. lekdetectie- en herstelprocedures hebben in installaties:

a) met een groot aantal onderdelen van pijpleidingen en opslag;
b) verbindingen die gemakkelijk kunnen lekken en een milieuprobleem kunnen veroorzaken (b.v. diffuse emissies, bodemverontreiniging).
(§ 4.6.2, BAT 1). 

Dit kan worden gezien als een element van het milieubeheerssysteem.

77. Bij fysico-chemische behandeling van afvalwater volgende technieken toepassen bij oxidatie/reductie:

a) …;
b) beschikken over veiligheidsmaatregelen en gasdetectoren (b.v. geschikt voor het opsporen van HCN, H2S, NOx) (§ 4.3.1.6).

Technische haalbaarheid

Bewezen techniek. Geen noemenswaardige technische beperkingen.

Voor- en nadelen milieu

De techniek heeft een positief effect op het milieu, globaal gezien.

Financiële aspecten

O.a.:

• kosten voor personeel (b.v. implementatieverantwoordelijke) en eventueel externe deskundigen
• kosten voor eventuele certificatie van milieuzorgsysteem
• besparing op kosten voor afval (afvoer en verwerking), grond- en hulpstoffen (aankoop), energie, enz.
• besparingen op saneringskosten, boetes en schadeclaims

Referenties

Biesemans, P., Clerick, P., Decruyenaere, S., Harlem, S., Holvoet, I., Vandekerkhove, L. (2011). Zakboekje voor de milieucoordinator 2011. Mechelen: Kluwer.

EIPPCB (2006). Best Available Techniques (BAT) Reference Document for the Waste Treatments Industries. EIPPCB, Sevilla, Spanje.