Het gebruik van mobiele barrières als alternatief voor een permanente inkuiping

Beschrijving

Een inkuiping is normaal gezien een permanente (bouwkundige) kuipvormige, waterdichte constructie. De zone waarin de vloeistoffen zijn opgeslagen wordt hierbij gebruikt als opvangruimte voor vrijgekomen product. In de meeste gevallen is bij opslag van verplaatsbare houders in magazijnen of in open lucht echter een vlotte en veilige toegang nodig voor vorkheftrucks, handpalletwagens, enz., maar ook voor personeel te voet. Klassiek wordt daarom ter hoogte van doorgangen (poorten en deuren) een drempel aangelegd met hoogte die overeenkomt met de benodigde inkuipingscapaciteit (zie 4.13). Stationaire barrières uit een onbrandbaar en brandbestendig materiaal die niet geopend kunnen worden zijn equivalent aan een klassieke bouwkundige constructie. Er bestaan echter een aantal alternatieven voor dergelijke permanente constructie, allen met specifieke voor- en nadelen.

Een eerste alternatief zijn mobiele barrières. Deze bestaan meestal uit een barrièrelichaam uit aluminium dat tussen stalen geleiders wordt geplaatst. De afdichtingen ertussen zijn typisch gemaakt uit EPDM of VITON. Hier maakt men onderscheid tussen de automatische, zelfsluitende barrières en deze die manueel worden gesloten. De automatische barrières sluiten wanneer een vloeistofsensor vrijgekomen vloeistof detecteert, bij inschakeling van de brandmeldcentrale, of bij een stroomonderbreking (of ze kunnen door een knop geactiveerd worden). Er bestaan verschillende uitvoeringen en varianten van mobiele barrières. Ze kunnen verticaal werken of zijdelings neerklappen. De meest eenvoudige handbediende drempels moeten tussen geleiders worden geschoven om afdichting te bekomen. Hogere drempels kunnen uit verschillende delen worden gemaakt die op elkaar worden gestapeld (linksonder Figuur 48). Bij een andere manuele variant is één kant van de barrière bevestigd op een sokkel, en kan deze neerklappen in een U-profiel (rechtsonder Figuur 48). Er zijn varianten met keuring voor brandweerstand, en barrières op maat van loskades (rechtsboven Figuur 48). Vanuit het oogpunt van vloeistofopvang is het te verkiezen dat mobiele barrières standaard gesloten zijn, maar dit is zelden een realistische optie omdat veel doorgangen frequent worden gebruikt door het intern verkeer.

Figuur 48. Verschillende uitvoeringen van mobiele barrières (Bron: CGK).

Omdat het gaat om actieve systemen, worden deze barrières regelmatig nagezien, onderhouden en getest, volgens de instructies van de leverancier.

Toepasbaarheid

In principe kunnen mobiele barrières gekozen worden als alternatief voor (bv. voor productopvang én bluswateropvang), of ter aanvulling van (enkel bluswateropvang) een klassieke, permanente inkuiping. Bij de aanleg van een nieuwe opslaginstallatie wordt doorgaans gekozen voor een klassieke inkuiping voor productopvang. Mobiele barrières kunnen hier wel zorgen voor een bijkomende opvang van bluswater, indien ze voldoende brandbestendig zijn (zie 4.18).

Bij bestaande opslaginstallaties kunnen mobiele barrières een kostenefficiënte techniek zijn om de inkuipingscapaciteit te voorzien.

Milieu- en veiligheidsaspecten

Een voordeel van mobiele barrières is dat in normale omstandigheden de vloer aan de doorgang vlak en vrij van obstakels is, wat het manipuleren van houders veiliger maakt. In het bijzonder ter hoogte van loskades waar veelvuldig af- en aangereden wordt, kan dit een belangrijke factor zijn. Echter, mobiele barrières hebben steeds een faalkans. Zeker wanneer een actieve aandrijving nodig is om ze te sluiten (meestal is er wel een noodvoorziening die de barrière sluit bij calamiteit of stroomonderbreking), of wanneer ze manueel geplaatst moeten worden. Een specifieke ‘passieve’ variant heeft geen externe aandrijving nodig, maar wordt gesloten (klapt recht) door het gewicht van de vrijgekomen vloeistof die in een opvangputje vloeit (en verder door magneten). Er blijft voor alle mobiele barrières echter steeds een kans dat obstakels of vuil verhinderen dat de barrière volledig sluit. De meeste mobiele barrières zullen standaard open staan.

Financiële aspecten

Prijzen variëren uiteraard naargelang de grootte en de complexiteit van het systeem. In het bijzonder bij bestaande magazijnen zijn mobiele barrières goedkoper dan bouwkundige ingrepen. De manuele barrières zijn het goedkoopst. Volgende prijzen werden door een leverancier opgegeven:

• De prijs van manuele, scharnierende barrière met een lengte van +/- 3000 mm. en een hoogte van 300 mm. bedraagt ca. 2.250,00 € (excl. montage. )
• De prijs van een volautomatische elektro-pneumatische barrière, lengte +/- 3000 mm en hoogte 300 mm, bedraagt ca. 5.900,00 € (excl. montage )
• Een ‘half’ automatische barrière. Deze sluit automatisch maar moet met de hand geopend worden. De prijs van deze uitvoering met een lengte van +/- 3000 mm. en een hoogte van 300 mm. bedraagt ca. 4.382,00 € (excl. montage)

Codes van goede praktijk en regelgeving

VLAREM definieert een inkuiping als volgt (VLAREM II, artikel 1.1.2): een kuipvormige uitgevoerde vloeistofdichte constructie uit niet-brandbare materialen, die in staat is om de lekvloeistof te weerhouden; onder deze definitie valt tevens de "opvanglade" bedoeld in het besluit van de Vlaamse regering van 27 maart 1985 houdende reglementering van de handelingen binnen de waterwingebieden en de beschermingszones”. Dit wordt geïnterpreteerd als een permanente vloeistofdichte constructie. Voor het opvangen van product met mobiele barrières is dus steeds een afwijking nodig, zie ook 6.4.2. Voor het aspect brandbaarheid, zie 4.18en 4.7.

Voor opvang van bluswater geeft het UNECE rapport (2019) de voorkeur aan permanent geïnstalleerde opvangsystemen waar mogelijk (in tegenstelling tot manueel te plaatsen mobiele systemen zoals bluswater barrières, rioolafdichters of mobiele opslagtanks), omwille van veiligheid en betrouwbaarheid. Onder permanent geïnstalleerde opvangsystemen verstaat men onder meer systemen die automatisch of manueel geactiveerd worden. Automatisch geactiveerde systemen hebben twee onafhankelijke activatielijnen om functionaliteit te verzekeren en accidentele activatie te vermijden. Manueel geactiveerde systemen zijn algemeen minder betrouwbaar in stresserende situaties. Waar mobiele voorzieningen worden gebruikt, moet men zorgen dat deze snel en met minimale inspanning geplaatst kunnen worden (bv. met maximum twee personen op te zetten).

PGS 15 ‘Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen’ schrijft een opvangvoorziening voor voor product- en bluswateropvang. Het is niet gespecifieerd of dit een permanente constructie moet zijn. Wel moeten er maatregelen getroffen worden om te vermijden dat vloeistoffen uitstromen uit een vak.

EN-normen zijn er vooralsnog niet voor dit type product. Fabrikanten bouwen deze naar technische standaarden als VdS 2344 en VdS 2564. Automatische barrières moeten binnen 60 seconden sluiten volgens deze standaarden.

FM Global Data sheet 7-83 ‘Drainage and Containment Systems for Ignitable Liquids’ (2015) bevat instructies voor de frequenties van inspectie en onderhoud van mobiele barrières.

Aanbevelingen voor het standaardkader in VLAREM

• Voorstel: wat betreft het permanent karakter, de definitie van inkuiping behouden
  • Argumentatie: een passieve, permanente constructie heeft een lage faalkans (bv. betonrot, grindnesten, krimpscheuren, aanrijding, mechanische beschadiging), en is dus betrouwbaarder dan een actief systeem. Voor productopvang is dit daarom aan te bevelen (bij nieuwe inrichtingen). Voor bluswateropvang kunnen actieve systemen overwogen worden.

De aspecten brandbaarheid en brandweerstand worden behandeld in 4.18 en 4.7.