Massieve houtresten terugdringen door maatregelen op gebied van aankoop en ontwerp (= maatvoering)

Mogelijke maatregelen bestaan uit o.a.:

Aankoop van hout op maat en op order

Proces(sen)

Hout

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

• Goed toepasbaar voor naaldhout;
• Toepasbaarheid afhankelijk van wensen van afnemers, aanbod en leveringstermijnen.

Voor- en nadelen milieu

• Optimaal gebruik van grondstof (grondstofbesparing);
• Minder ‘indelingsverlies’ (vermindering van hoeveelheid houtafval);
• Minder houtstof/krullen, schavelingen (schaafsel), zaagsel (zaagmeel), … (daling met 5 - 10%);
• Verplaatst afvalprobleem evenwel soms naar voren in keten (houthandelaars), kan echter ook voordelen bieden qua logistiek (meer afval beschikbaar op één plaats).

Financiële aspecten

De maatregel is kostenneutraal/kostenbesparend.

Aankoop van hout met langere lengte

Proces(sen)

Beschrijving

Door langere lengtes aan te kopen wordt de indeling vereenvoudigd en kan het percentage ‘afkortverlies’ verminderd worden. Men moet echter rekening houden met de maximaal hanteerbare lengtes, zodat transport, opslag en ‘handling’ (bewerking) niet vergaand worden bemoeilijkt. Daarnaast trekken langere lengtes hout sneller krom. Hardhout kan nauwelijks in langere lengtes verkregen worden. Ook plaatmateriaal is veelal slechts in standaardmaten verkrijgbaar. Naaldhout kan echter wel op ‘voetmaat’, met lengte-sprongen van 30 cm, aangekocht worden. Hout met een maximale lengte van zes meter is nog vlot hanteerbaar, zowel bij transport, bij opslag (in magazijn) als bij bewerking in bv. een afkortzaag.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

• Goed toepasbaar voor naaldhout;
• Toepasbaarheid afhankelijk van wensen van afnemers, aanbod en leveringstermijnen.

Voor- en nadelen milieu

• Optimaal gebruik van grondstof (grondstofbesparing);
• Minder ‘afkortverlies’ (vermindering van hoeveelheid houtafval);
• Verplaatst afvalprobleem evenwel soms naar voren in keten (houthandelaars), kan echter ook voordelen bieden qua logistiek (meer afval beschikbaar op één plaats).

Financiële aspecten

De maatregel is kostenneutraal/kostenbesparend.

Aankoop van foutvrij hout

Proces(sen)

Beschrijving

Op dit moment is er gelamineerd, gevingerlast hout op de markt dat wordt betiteld als ‘foutvrij hout’. Door lamineren en vingerlassen zijn de fouten uit het hout verwijderd; er zijn geen knoesten (ruwe, harde uitwas) en kopscheuren. Hierdoor moet er minimaal afgekort worden, is er nauwelijks ‘uitval’ en kan er beter ingedeeld worden (geen onverwachte fouten in hout waardoor indeling moet bijgesteld worden). Foutvrij hout is wel duurder, maar het scheelt bij de houtbewerker in aankoop van hout, afval en arbeid. In feite wordt de vrijkoming van afval naar voren in de keten verplaatst, nl. bij de houthandelaar.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

• Goed toepasbaar voor naaldhout;
• Toepasbaarheid afhankelijk van wensen van afnemers, aanbod en leveringstermijnen.

Voor- en nadelen milieu

• Optimaal gebruik van grondstof (grondstofbesparing);
• Minder ‘indelingsverlies’ (vermindering van hoeveelheid houtafval);
• Verplaatst afvalprobleem evenwel soms naar voren in keten (houthandelaars), kan echter ook voordelen bieden qua logistiek (meer afval beschikbaar op één plaats).

Financiële aspecten

De maatregel is kostenneutraal/kostenbesparend.

Aankoop van kwalitatief goed hout

Proces(sen)

Beschrijving

Door kwalitatief goed hout in te kopen (meestal duurder) heeft men minder ‘afkortverliezen’ en ‘uitval’.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

• Goed toepasbaar voor naaldhout;
• Toepasbaarheid afhankelijk van wensen van afnemers, aanbod en leveringstermijnen.

Voor- en nadelen milieu

• Optimaal gebruik van grondstof (grondstofbesparing);
• Minder ‘indelingsverlies’ (vermindering van hoeveelheid houtafval);
• Verplaatst afvalprobleem evenwel soms naar voren in keten (houthandelaars), kan echter ook voordelen bieden qua logistiek (meer afval beschikbaar op één plaats).

Financiële aspecten

De maatregel is kostenneutraal/kostenbesparend.

Controle van vochtgehalte van hout bij aankoop/Aankoop van voorgedroogd hout

Beschrijving

Door het vochtgehalte van het hout vooraf te controleren, wordt voorkomen dat naderhand vervormingen optreden in de eindproducten waardoor het kan afgekeurd worden. Het vochtgehalte kan vastgesteld worden met een elektrische vochtmeter. Het werkingsprincipe berust op het verschil in elektrische weerstand tussen droog en nat hout. Dit verschil wordt gemeten door twee elektroden in het hout te plaatsen. Voor de meeste toestellen moet men het vochtgehalte loodrecht op de richting van de houtvezels meten. Gewenst vochtgehalte:

• timmerwerk: < 25%;
• buitenschrijnwerk: 15% +/- 3%;
• binnenschrijnwerk: 10% +/- 2%.

Proces(sen)

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Geen noemenswaardige beperkingen.

Voor- en nadelen milieu

• Optimaal gebruik van grondstof (grondstofbesparing);
• Vermindering van hoeveelheid houtafval;
• Verplaatst afvalprobleem evenwel soms naar voren in keten (houthandelaars), kan echter ook voordelen bieden qua logistiek (meer afval beschikbaar op één plaats).

Financiële aspecten

Investeringskosten voor houtvochtmeters: vanaf € 250.

De maatregel is kostenneutraal/kostenbesparend.

Aankoop van gelijmd-gelamelleerd hout

Proces(sen)

Beschrijving

Gelijmd-gelamelleerd hout ontstaat door het op en aan elkaar lijmen van houtlamellen tot een groter geheel. Op deze wijze kan men in principe houten kepers of balken met grote afmetingen bekomen.

De voordelen van gelijmd-gelamelleerd hout zijn:

• Bij een correcte opbouw verbetert de stabiliteit van de stukken aanzienlijk;
• Het lamelleren laat toe de kwaliteit van een houtpartij op te waarderen, zodat ook bv. naaldhoutsoorten gemakkelijk in aanmerking komen voor buitenschrijnwerk. (De fabricagewijze laat immers toe natuurlijke gebreken (barsten, harszakken, …) uit het hout te verwijderen en beide stukken met een vingerlas aan elkaar te zetten);
• Indien gewenst, kunnen grotere houtsecties voor buitenschrijnwerk gemaakt worden, in het bijzonder voor de plaatsing van speciale beglazingen (gelaagd glas) en voor de verandabouw;
• Hogere rendementen kunnen verwezenlijkt worden door het maximaal houtgebruik en het opwaarderen van houtkwaliteiten;
• Mogelijkheid tot toepassen van bepaalde inlandse houtsoorten. Daardoor krijgt het bedrijf een groen imago.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Gelijmd-gelamelleerd hout wordt, naast de toepassing in gelamelleerde spanten, ook gebruikt voor buitenschrijnwerk. Het wordt als halffabrikaat aangeleverd aan de schrijnwerker.

De belangrijkste reden om gelijmd-gelamelleerd hout toe te passen is de verbetering van de dimensionele stabiliteit van deuren (draaideuren, schuifdeuren). Gelijmd-gelamelleerd hout wordt toegepast bij:

• Deuren: enkel staanders;
• Hefschuifdeuren: regels en staanders;
• Ramen: bij grote afmetingen.

Voor- en nadelen milieu

Het gebruik van gelijmd-gelamelleerd hout bevordert het optimaal gebruik van de grondstof, hout. Houtresten (korte stukjes) kunnen opnieuw gebruikt worden. Door de verbetering van de dimensionale stabiliteit vermindert kromtrekken, waardoor ook de hoeveelheid houtafval vermindert.

Financiële aspecten

De eenheidsprijs ligt voor sommige soorten iets hoger dan die van massief hout. Dit prijsnadeel wordt echter teniet gedaan door de vermindering van uitval en een rendementsverbetering. Voor courante houtsoorten is de eenheidsprijs vergelijkbaar met die van massief hout.

Op technisch vlak stelt men uitsluitend voordelen vast van gelijmd-gelamelleerd hout t.o.v. massief hout. Anderzijds zijn bepaalde economische nadelen slechts van tijdelijke aard en kunnen deze in de toekomst door een andere bedrijfsorganisatie en/of door het optreden van meer aanbieders en meer typen van producten minder zwaar gaan doorwegen.

Milieugericht ontwerp van werkstukken

Proces(sen)

Beschrijving

Aspecten die leiden tot grote verliezen van allerlei houtresten kunnen door de aanpassing van het ontwerp van een werkstuk geminimaliseerd worden.
Voorts kan bij de keuze van de materialen aandacht worden besteed aan o.a. de herkomst van het hout (bv. uit een duurzaam beheerd bos), de duurzaamheidsgraad van het hout, de wijze van verduurzaming.

Ontwikkelingsstadium

Bewezen techniek.

Toepasbaarheid

Toepasbaar binnen grenzen van kwaliteitseisen.

Voor- en nadelen milieu

• Optimaal gebruik van grondstof (grondstofbesparing);
• Minder ‘indelingsverlies’ (vermindering van hoeveelheid houtafval).

Financiële aspecten

De maatregel is kostenneutraal/kostenbesparend.