Schaven

De gezaagde werkstukken zijn altijd min of meer ruw en vezelig van uiterlijk en vertonen kleine maatafwijkingen. Daarom wordt schaven met een beitel als nabewerking toegepast waarbij verschillende doeleinden worden nagestreefd:

• een glad oppervlak (het creëren van een fraaier uiterlijk en een beter te verven oppervlak);
•  een vlak werkstuk (het opheffen van zaagfouten en krommingen door de trekspanningen bij het drogen van het hout);
• de juiste maat (het opheffen van zaagmaatverschillen en krimpverschillen door het drogen van het hout);
• uitsparingen (bv. sponningen voor deuren en ramen in kozijnhout).

De volgende typen van schaafmachines kunnen worden genoemd:

Vlakbanken

Een vlakbank is een enkelvoudige schaafbank waarbij de beitelas zich onder het tafelblad bevindt. Een vlakbank wordt gebruikt om ruw, vezelachtig gezaagd hout glad te maken. Hierdoor wordt een goed uitgangspunt verkregen voor de volgende bewerkingen. Een vlakbank is een machines die in vrijwel elk houtbewerkend bedrijf wordt aangetroffen.

Figuur 1: Vlakbank (van der Horst en Schrijen, 2008)

Vandiktebanken

Een vandiktebank dient uitsluitend om het gezaagde hout van dikte te schaven. Als voorbewerking wordt het gezaagde hout vaak op een vlakbank haaks en vlak gemaakt. Het verschil tussen een vlakbank en een vandiktebank is dat de beitelas niet onder, maar boven de as is gemonteerd. Ook een vandiktebank is een machine die in vrijwel elk houtbewerkend bedrijf wordt aangetroffen.

Figuur 2: Vandiktebank (van der Horst en Schrijen, 2008)

Vlakvandiktebank

Een vlakvandiktebank is een combinatie van de twee voorgaande typen.

Vierzijdige schaafmachines

Veel hout moet aan vier zijden worden geschaafd en bovendien nog van verschillende profielen worden voorzien. Bij een vierzijdige schaafmachine worden al deze bewerkingen gelijktijdig uitgevoerd door de verschillende gereedschapsfasen van de machine. Voor het schaven aan vier zijden heeft de machine tenminste een onderblok voor de onderkant, een bovenblok voor de bovenkant en twee zijspillen voor de zijkanten nodig. Een op deze wijze uitgeruste machine betreft een kleine schaafmachine die o.a. bij kleinere aannemers kan worden aangetroffen. De machine is bv. aantrekkelijk in verband met de tijdswinst die kan worden geboekt bij werkzaamheden waarbij het hout alleen vlakker en op dikte moet worden gemaakt (kalibreren). Vaak echter hebben vierzijdige schaafmachines nog extra assen voor speciale bewerkingen zoals de profilering van hout, …. Machines met tien assen behoren tot de mogelijkheden. Machines met meer dan vier assen worden toegepast in de meubelindustrie, in schrijnwerkerijen en in de houthandel.