Energie

Steeds meer wordt van asfaltcentrales verwacht dat zij op een zo duurzaam mogelijke manier produceren, waarbij energiebesparing en de gekoppelde reductie van de CO₂-uitstoot van groot belang zijn. Vanuit de overheid wordt dit mede gestuurd door middel van emissierechten, waarbij bedrijven kosten moeten maken om CO₂ te mogen uitstoten. Hierbij loont het om te investeren in onderzoek om de energiekosten (en verbruik) te reduceren, wat kan leiden tot een versterkte concurrentiepositie. (Arbeider, Miller, & van der Spiegel, 2016)

Bronnen

In een asfaltcentrale wordt vooral thermische energie gebruikt, afkomstig van het verbranden van fossiele brandstoffen. Het thermischr aandeel is 90% van het totale primaire energieverbruik (Smeets, J., 2013).

De grootste bronnen van energieconsumptie bij de productie van warm asfalt zijn de droogtrommels, waar meer dan 80% van het energieverbruik aan wordt toegeschreven. De witte trommel is hierbij de grootste energieverbruiker. Bij warme recyclage komt hier nog een paralleltrommel bij. Ook bij koude recyclage zal er een hoger verbruik zijn omdat de minerale producten op een hoge temperatuur gebracht moeten worden om de asfaltgranulaten op te warmen. In de droogtrommels worden thermische branders gebruikt die in Vlaanderen door aardgas, gasolie of stookolie worden voorzien (het gebruik van vaste fossiele brandstoffen zoals poederkool is zeer beperkt). Andere thermische verbruikers zijn verwarmingsinstallaties voor bitumentanks. Deze bitumentanks kunnen via een stookinstallatie voor thermische olie worden verwarmd of via een elektrische verwarming.

Naast thermische energie heeft een asfaltcentrale ook elektrische verbruikers. Onder deze noemer vallen componenten die aangedreven worden door elektromotoren zoals het voordoseersysteem, transportsystemen, het roteren van de droogtrommels, ventilatie- en ontstoffingsinstallatie, zeef- en doseerinstallatie, weegeenheden, menger, ophaalbak, ventilatoren, pompen en compressoren, verlichting, elektrisch labomaterieel. Kortom, alle elektrische componenten voor de aansturing van de centrale, van voordoseerinstallatie tot en met de laaddeuren voor de asfaltmengsels.

Voor de verplaatsing van de materialen worden wielladers gebruikt die voorzien worden van (diesel)brandstof door een eigen tankinstallatie.

Tenslotte beschikken sommige asfaltcentrales over een of meerdere breekinstallaties voor asfaltgranulaten die brandstof verbruiken. (Leyssens, Verstappen, & Huybrechts, 2013)

Invloed van het proces

Van grote invloed op de hoeveelheid benodigde energie is de hoeveelheid water in de mineralen en asfaltgranulaten. Ook het aantal productiestarts en -stops bij mengselwisseling draagt in belangrijke mate bij aan het verbruik van energie.

Hoe hoger de temperatuur van het asfaltmengsel moet zijn, hoe hoger het energieverbruik zal zijn. Vandaar dat men, door de stijgende energieprijzen en de CO₂-emissiehandel, meer en meer naar asfaltproductie bij verlaagde temperaturen (AVT) kijkt. Er is al veel onderzoek gebeurd en er zijn al bedrijven die deze technieken toepassen.

In Figuur 27 is een weergave gemaakt van de invloed van de productietechniek t.o.v. het energieverbruik.

Hieruit kan men afleiden dat overschakelen naar HWA een reductie geeft van ongeveer 20% van het energieverbruik, op voorwaarde dat de onderhoudskosten en de levensduur van het HWA-mengsel gelijk of hoger zijn dan dat van een gelijkaardig WA-mengsel.

Energieverbruik van de Vlaamse asfaltcentrales

Het totale elektrische vermogen van een asfaltcentrale is evenredig met de productiecapaciteit van de asfaltcentrale. Omdat de menger de bepalende factor is, wordt de rest, zoals transportbanden en dergelijke, hierop afgestemd.

Het thermisch vermogen van de branders heeft een grotere spreiding. Deze zijn dikwijls in de loop der jaren vervangen door efficiëntere branders of er is een toevoeging geweest van een paralleltrommel waardoor dit vermogen mogelijk niet meer overeenstemt met de initiële installatie.

Een grootteorde van het energieverbruik situeert zich gemiddeld rond de 100 kWh per ton asfalt, waarvan ca. 95 kWh aardgas en 5 kWh elektriciteit. (BRRC, persoonlijke communicatie, 2023)

Doorgaans geldt ook de regel dat het energieverbruik per ton asfalt lager ligt bij grote geproduceerde hoeveelheden in vergelijking met lage hoeveelheden. Dit komt omdat hoe groter de productie, hoe lager het energieverlies per geproduceerde hoeveelheid (schaaleffect): een continue productie vergt geen hoge voorverwarming (m.a.w. hoe meer start/stops, hoe hoger het energieverbruik). (Omgevingsvergunning Vlaamse asfaltcentrale, 2021)