Gebruik van waterige reinigers met laag fosfaat- of boraatgehalte

In heel wat gevallen is het mogelijk om een waterige reiniger met fosfaten te vervangen door een fosfaatarm of fosfaatvrij alternatief. Dit is zeker geen algemene regel. Geval per geval is deze substitutie wel of niet technisch haalbaar en heeft deze substitutie wel of niet een gunstig milieu-effect.

• ­indien fosfaat alleen pH-regeling als functie heeft, dan is vervanging door carbonaten bijna altijd mogelijk;
• indien fosfaat (b.v. als pyro- of tripolyfosfaat, fosfonaat) ook de functie heeft om kalk in het water te verhinderen om neerslagen te vormen, dan is vervanging door een complexvormer mogelijk; sommige alternatieve complexvormers zijn vanuit milieuoogpunt ook ongewenst (b.v. EDTA); eventuele geschikte alternatieven zijn gluconaten, citraat, hydroxycarbonzuren;…
• indien de reiniger ook andere functies heeft, dan is vervanging veelal niet mogelijk; het bekendste voorbeeld is gezamenlijk fosfateren en ontvetten;
• indien de spoelwaters hetzij niet geloosd worden, hetzij gezuiverd worden met een techniek die fosfaten voor een groot deel verwijdert, dan heeft deze maatregel geen meerwaarde.

Op dezelfde wijze kunnen in een aantal gevallen boorhoudende waterige reinigers vervangen worden door een boorvrije variant. Ook hier geldt dat als boor alleen pH-regeling als functie heeft, een boorvrij alternatief bijna altijd mogelijk is. Indien boor ook andere functies heeft (b.v. inhibitor bij substraten uit Zn, Al…) ligt een alternatief veel minder voor de hand.

Voor de selectie van een alternatief is een bedrijf in de praktijk volledig afhankelijk van de leveranciers van chemicaliën.