Beperken / vermijden van Cr(VI)

Het gebruik van hexavalent chroomvrije alternatieven op basis van trivalent chroom is technisch niet mogelijk voor hardverchromen.

Voor een aantal decoratieve toepassingen is het wel mogelijk om een Cr(III)-houdend bad te gebruiken in plaats van een Cr(VI) houdend bad. Deze omschakeling is vrij complex en vergt in de praktijk een grotendeels nieuwe lijn. De toepasbaarheid is in de praktijk eerder beperkt tot nieuwe lijnen of bedrijven.

De bezwaren bij Cr(III) gebaseerd verchromen zijn de meestal optredende kleurverschillen (een bruingetinte chroomlaag), een verminderde corrosiewering en een moeilijkere processturing en controle van de oplossing.

De algemene voordelen zijn:

• ­geen chromaat Cr(VI) in afvalwater of afvalstoffen;
• de noodzaak om in een aparte zuiveringsstap de reductie van chromaat tot Cr(III) uit te voeren vervalt, samen met de erbij horende nadelen (risico op plotse vrijstelling van SO₂ op de werkvloer indien sulfiet als reductans wordt gebruikt in de waterzuivering…);
• minder energieverbruik (driewaardig ion, en elektrolyt met hoger rendement).

Ter vergelijking: dezelfde milieuprestaties op vlak van emissies als wordt bereikt door bij decoratief verchromen om te schakelen naar Cr(III), wordt bereikt door een combinatie van maatregelen nl. baden zonder PFOS, goede afzuiging en beheersing van Cr(VI) houdende aërosolen, minimaliseren van spoelwaterdebiet en reductie van Cr(VI) in het afvalwater op een aparte deelstroombehandeling.

Een aantal deklagen op basis van legeringen met Ni, Co, Sn worden gesuggereerd als alternatief voor chroomdeklagen. Veel van deze alternatieven zijn technisch nog niet bewezen of zijn enkel voor heel welbepaalde nichetoepassingen een alternatief voor een chroomdeklaag. Voor sommige van deze alternatieven is er bovendien ook geen milieuwinst: de voornaamste milieureden om Cr(VI)-houdende procesbaden te vervangen door een alternatief is het feit dat Cr(VI)-verbindingen carcinogeen zijn bij inademing.[1] Dit is ook het geval voor een aantal nikkelzouten die gebruikt worden in de alternatieve baden.

Voor meer informatie m.b.t. de alternatieven voor chromaat bij het elektrolytisch afzetten van metaaldeklagen wordt verwezen naar technische fiche 38.

[1]De ELV- en RoHS richtlijnen spelen hier niet mee. Elektrolytisch aangebrachte chroomlagen zijn vrij van Cr(VI), ook indien aangebracht vanuit een Cr(VI)-houdend procesbad.