Gebruik van verjongingsmiddelen

Beschrijving

Het hergebruik van asfaltgranulaat op weg naar de sluiting van materiaalkringlopen is een grote troef van deze sector. Echter, dit betekent dat de sector momenteel geconfronteerd wordt (en in de toekomst nog meer) met de problematiek rond meervoudige recycling.

Het grote knelpunt met meervoudige recycling is dat de gebruikte gerecycleerde materialen degraderen door veroudering en levensduurverlenging ten gevolge van recyclage en/of hergebruik. Het asfalt wordt bij toenemende recyclage en blootstelling aan zuurstof en UV-licht steeds harder en brosser. Het gevolg is dat de soepelheid en bindingsaffiniteit door de jaren heen steeds verder vermindert (en de naaldpenetratiewaarde^[1] zakt tot onder de minimale afkeurgrens). Dit is in het bijzonder het geval voor specifieke types asfalt zoals ZOAB en andere ‘open’ mengsels van bv. geluidsreducerende deklagen (zgn. ‘fluisterasfalt’), die veel sneller verouderen dan dichte mengsels die in dieper gelegen onder- en tussenlagen voorkomen, waar de blootstelling aan zuurstof en zonlicht significant lager is. Indien we het hergebruik van asfalt op duurzame wijze willen voortzetten, en idealiter nog verder uitbreiden, dan is de toevoeging van additieven of zogenaamde verjongingsmiddelen van cruciaal belang om de goede kwaliteit en technische eigenschappen van het eindproduct te waarborgen. (Asfaltkenniscentrum, 2020)

Verjongingsmiddelen hebben de eigenschap om de samenstelling en de reologische eigenschappen van het ‘oude’ bitumen uit asfaltgranulaat zodanig te wijzigen zodat het zich meer gedraagt als ‘nieuw’ bitumen. Vandaag is het gebruik van verjongingsmiddelen bij de productie van asfalt met asfaltgranulaat in België/Vlaanderen nog geen gekende en toegepaste praktijk. Tot op heden wordt het verouderde bitumen gemengd met nieuw bitumen om op deze manier toch nog te voldoen aan de eisen van asfaltmengsels. Door het inzetten van verjongingsmiddelen kan een nog groter percentage hergebruik van asfaltgranulaat bekomen worden, op weg naar een (bijna) volledig gesloten asfaltkringloop.

Om de toepasbaarheid van verjongingsmiddelen te onderzoeken werd in dit kader het TETRA-project REjuveBIT opgestart. Dit project had als doel het onderzoeken of het gebruik van verjongingsmiddelen kan leiden tot een verhoging van het percentage asfaltgranulaat, waarbij verschillende verjongingsmiddelen werden ingezet bij een scala aan percentages asfaltgranulaat (40% tot 70%), en toegepast op verschillende proefvakken met toplaag APT en onderlaag APO. (VLAIO, EMIB, & OCW, 2020)

De resultaten van deze studie tonen aan dat een gebruik van een hoger percentage AG met de meeste verjongingsmiddelen geen problemen gaf. Ook op vlak van de berekende milieu-impact d.m.v. een LCA en LCCA wordt aangetoond dat het gebruik van een verjongingsmiddel de milieu-impact doet stijgen, maar sterk beïnvloed wordt door de uiteindelijke levensduur van het asfaltmengsel.

De benodigde eigenschappen zijn afhankelijk van het gebruik van het product en de toepassing ervan en omvatten voornamelijk fysieke eigenschappen, maar ook enkele chemische eigenschappen.

Compatibiliteit met bitumen (verouderd en nieuw) en andere mengselcomponenten is essentieel voor een succesvol gebruik van verjongingsmiddelen.

Eigenschappen van verjongingsmiddelen dienen door de leverancier aangeleverd te worden en ondersteund te zijn door aanbevelingen op het gebied van hantering, gebruik en toepassing. Er is geen unieke set eigenschappen voor verjongingsmiddelen en verschillende typen moeten worden beoordeeld om de geschiktheid te bepalen.

Biobased verjongingsmiddelen

Een alternatief voor het gebruik van op fossiel gebaseerde verjongingsmiddelen zijn de hernieuwbare biobased verjongingsmiddelen. Volgens het Nederlandse Asfalt Kennis Centrum zijn er slechts fracties van de juiste plantaardige olie nodig om hetzelfde verjongende effect te behalen in verouderd bitumen in vergelijking met het steeds schaarser en duurder wordende zachte bitumen. In dit opzicht ontwikkelde het Asfalt Kennis Centrum het LynPave-concept dat gebaseerd is op de inzet en werking van een hoogwaardige, plantaardige verjongingsolie voor bitumen, afkomstig van een vruchtwisselingsgewas^[2].

Om biobased verjongingsoliën naar de industrie en bijgevolg de praktijk te brengen heeft het Asfalt Kennis Centrum een mobiele doseerinstallatie als demo gebouwd die eenvoudig aangesloten kan worden op een asfaltinstallatie. Er dient wel opgemerkt te worden dat omdat er slechts een geringe dosering nodig is, de juiste hoeveelheid exact en op de juiste plaats en tijdstip moet worden toegevoegd in het productieproces. (Asfaltkenniscentrum, 2020)

Toepasbaarheid

Verjongingsmiddelen mogen alleen in asfalt worden verwerkt als kan worden aangetoond dat:

• Er geen milieueffecten en/of aansprakelijkheidsproblemen zijn tijdens opslag, verwerking, gebruik en toepassing van de verjonger, nu of in de toekomst;
• Er geen nadelen zijn met betrekking tot de veiligheid en gezondheid van werknemers en het grote publiek, tijdens verwerking, gebruik en toepassing van het geproduceerde asfalt, nu of in de toekomst;
• Toekomstig hergebruik en recycleerbaarheid van het asfalt niet in gevaar komt;
• Dat de gezondheids- en milieuclassificatie van het asfalt niet wordt beïnvloed door de toevoeging van de verjonger (bijv. indien afgeleid van afval);
• Er geen negatieve impact is op de technische productprestaties van asfalt nu of in de toekomst. (EAPA, 2018)

Milieuvoordeel

Verhoging van het potentieel om minder nieuwe primaire materialen te gebruiken en sluiting van de materiaalkringloop.

Financiële aspecten

Geen financiële gegevens gekend.

Bronnen

(Asfaltkenniscentrum, 2020)

 (VLAIO, EMIB, & OCW, 2020)

(EAPA, 2018)