Vervangen van minerale materialen door alternatieve materialen

Beschrijving

De omhulling van materialen met bitumen zorgt ervoor dat deze materialen niet meer in contact komen met de omgeving. Het gebruik in een asfaltmengsel zorgt ervoor dat de afgifte van milieugevaarlijke stoffen tijdens de levensduur van de asfaltverharding zeer sterk wordt beperkt. Door slijtage van het wegdek is het wel mogelijk dat deeltjes in beperkte mate vrijkomen. Deze eigenschap maakt het mogelijk om materialen die vergelijkbare eigenschappen hebben als grind te gebruiken in asfaltmengsels. Om een kwaliteitsvol eindproduct te bekomen, dient er steeds rekening gehouden te worden met de kwaliteit en de specifieke eigenschappen van de vervangende materialen. Negatieve milieu-impact moet te allen tijde voorkomen worden. (Leyssens, Verstappen, & Huybrechts, 2013)

Slakken uit de staalindustrie

Slakken uit de staalindustrie worden al geruime tijd gebruikt als granulaat voor asfalt. Andere sectorvreemde materialen, waarbij de praktijkervaring momenteel vrij beperkt is, zijn o.a. vliegassen, gietijzerzand, baggerspecie en glas.

Bepaalde materialen kunnen nog andere voordelen opleveren voor het eindproduct. Momenteel wordt er bv. getest of het gebruik van glas in asfaltverhardingen een energievermindering van de wegverlichting kan opleveren. Het glas reflecteert namelijk de lichtstralen van de koplampen van auto’s, waardoor de wegverlichting verminderd of zelfs verwijderd kan worden.

Gerecycleerd mengpuin

Naast slakken uit de staalindustrie wordt eveneens onderzoek gevoerd naar het gebruik en de inmenging van gerecycleerd mengpuin. Op dit moment wordt de inzet van gerecycleerd mengpuin in de wegopbouw beperkt tot funderings- en onderfunderingslagen. Deze materialen bieden echter potentieel omdat ze in grote hoeveelheden beschikbaar zijn op de markt, en indien ze effectief geschikt zijn om te voldoen aan de technische specificaties van asfaltmengsels, dan zou dit kunnen leiden tot aanzienlijk lagere kosten. Daarenboven kan ook de ecologische voetafdruk van de betrokken wegen verminderen, op voorwaarde dat het prestatieniveau en de duurzaamheid ervan behouden blijven. In het RIDIAS (Revêtement Innovant et Durable Incluant des Agrégats en Seconde vie)- project werden verschillende materiaalmengsels (hydraulisch gebonden mengsels) die gerecycleerde mengpuinaggregaten bevatten op de wegen aangebracht, waarbij de samenstelling sterk afweek van wat momenteel is toegestaan in de normen en de standaardbestekken. Deze mengsels waren voornamelijk bestemd voor fundering en eventueel verharding van lichtbelaste wegen. (OCW, 2020)

Toepasbaarheid

Slakken uit de staalindustrie hebben een hoge polijstweerstand. Dit geeft bij het gebruik in asfalt­toplagen als voordeel dat de stroefheid verhoogt. Nadelig is echter dat er na verloop van tijd een zwelling kan ontstaan van de asfaltverharding (spatten) door de kalk die ze kunnen bevatten. Dit is ondertussen door ervaring geweten en hiermee wordt rekening gehouden bij de kwaliteitscontrole en de toepasbaarheid van het materiaal. Bij het onderzoek naar mogelijke nieuwe sectorvreemde materialen is het daarom belangrijk om voldoende ervaring en kennis op te bouwen.

Als het bewezen is dat de kwaliteit van de asfaltverharding niet vermindert, zoals voor staalslakken, en er geen negatieve milieu-impact is door het inzetten van de specifieke materialen, kunnen deze worden toegepast mits de gebruikte materialen de nodige kwaliteitscontroles hebben ondergaan, en rekening houdend met de beschikbaarheid. In Vlaanderen is er voldoende ervaring opgebouwd bij het gebruik van staalslakken en ze worden dan ook ingezet bij verschillende centrales.

Per type materiaal moet er een voordoseerinstallatie worden voorzien. Zo kan men nauwkeurig de samenstelling van het eindproduct opvolgen en registreren zodat men exact weet welke samenstelling het asfaltmengsel heeft.

Als er al meerdere voordoseertrechters aanwezig zijn, kunnen de materialen zonder aanpassingen van de installatie worden gebruikt.

Milieuaspecten

Beperken van het gebruik van nieuwe materialen en verminderen van transport over grote afstanden. De maatregel draagt bij tot materiaalhergebruik in de economie.

De specifieke eigenschappen van bepaalde materialen kunnen een invloed hebben op de emissies naar de lucht tijdens het productieproces. Het gebruik van kalksteengranulaat geeft een reductie van de emissie van SO₂, terwijl bij gebruik van vliegassen deze emissies kunnen stijgen. Vliegassen worden daarom in combinatie met gemalen kalksteen als vulstof toegepast.

Financiële aspecten

Eventueel moeten er extra voordoseersystemen worden aangekocht.

Het hergebruik van materiaal afkomstig van andere sectoren kan zorgen voor inkomsten en besparingen op de inzet van nieuwe materialen. Volgens het RIDIAS-project waarbij gerecycleerd asfaltpuin werd ingemengd zou er een kostenbesparing van zo’n 20-30% op de materialen mogelijk kunnen zijn.

Bronnen

(Leyssens, Verstappen, & Huybrechts, 2013)

(OCW, 2020)