Gebruik maken van een 5e generatie reinigingsmachine met bijkomende technische voorzieningen om emissies te beperken en accidentele vrijstelling van oplosmiddel te voorkomen

Beschrijving

Moderne reinigingsmachines van de 5^e generatie beschikken over meerdere technische voorzieningen om de emissies te beperken en om accidentele vrijstelling van oplosmiddel te voorkomen (zie ook Het reinigingsproces - Procesbeschrijving):

• Een reinigingsmachine van het volledig gesloten type: het volledige reinigingsproces (inclusief droging en recuperatie oplosmiddel) gebeurt in één en dezelfde machine en er is geen afvoer van drooglucht naar de omgeving. Hierdoor is er een daling van het solventverbruik.
• Een diepkoelsysteem: de condensatie van de drooglucht gebeurt op een veel lagere temperatuur waardoor een groter gedeelte van het oplosmiddel uit de drooglucht gehaald wordt. Dit betekent minder emissies en een lager solventverbruik. Bovendien is er ook geen koelwater vereist.
• Interne actief koolfilter bij PER machines: voor de verdere reiniging van de drooglucht op het einde van het droogproces waardoor de emissies dalen bij het openen van de machine. Een actief koolfilter is enkel zinvol bij PER machines aangezien koolwaterstoffen een lagere dampspanning hebben en minder vluchtig zijn dan PER.
• Een dubbele waterafscheider: het principe van de werking van een waterafscheider berust op het verschil in dichtheid tussen de verontreiniging en het water. Verontreinigingen die niet in water oplossen en zwaarder zijn, zinken naar de bodem. Dit is het geval bij PER. Verontreinigingen die lichter zijn dan water zullen opstijgen en gaan drijven. Dit is het geval bij de koolwaterstoffen en andere alternatieve oplosmiddelen. Voor reinigingsmachines wordt minstens een dubbele waterafscheider in serie aangeraden voor een betere afscheiding van het oplosmiddel en het contactwater waardoor meer oplosmiddel wordt teruggewonnen en minder in het afval(water) terecht komt.
• Een automatisch afgrendelsysteem van de laaddeur, de speldenvanger en de pluizenvanger: de concentratie van het oplosmiddel in de drooglucht daalt naarmate het droogproces vordert. Een vergrendeling van de laaddeur, de speldenvanger of de pluizenvanger verhindert het vroegtijdig openen en vermijdt hierdoor vrijstelling van het oplosmiddel naar de werkruimte.
• Een vulstreep op de laaddeur, de oplosmiddeltanks en de destillatie-eenheid als beveiliging tegen overvullen. De vulstreep op de laaddeur verwijst naar het maximaal vulniveau van de trommel met het te reinigen textiel. De vulstreep op de oplosmiddelentanks en destillatie-eenheid verwijzen naar het maximale niveau van oplosmiddel in de desbetreffende onderdelen. Recente machines maken gebruik van een automatisch vulsysteem met overvulbeveiliging op de destillatie-eenheid. Bij de oplosmiddelentanks is er standaard een overvulbeveiliging doordat de tanks met elkaar verbonden zijn en in elkaar overlopen. Hierdoor wordt de kans op accidenteel morsen beperkt, evenals bijhorende emissies naar de lucht en eventuele bodemverontreiniging.
• Een dubbele controle tegen overkoken van de destillatieketel: door het verwarmen van het azeotroop oplosmiddel-water mengsel zou de destillatie-eenheid kunnen overkoken. Er zijn verschillende technieken die het overkoken kunnen voorkomen. De meest gebruikte technieken zijn gebaseerd op het meten van de temperatuur en het gebruik van een vlottenschakelaar die niet meer dan een maximaal peil toelaat waardoor het risico op accidenteel morsen hierbij vermeden wordt.
• Een regenereerbare filter voor het zuiveren van het oplosmiddel. Deze filters hebben een langere levensduur dan patronenfilters waardoor er minder afval gegenereerd wordt.
• Geen directe verbinding met de riolering waardoor er geen lozing is van ongezuiverd afvalwater en het risico op bodemverontreiniging beperkt wordt.
• Oplosmiddelbestendige en gasdichte leidingen om emissies naar de lucht en bodemverontreiniging te vermijden.

Toepasbaarheid

Bovenstaande technische voorzieningen zijn opgenomen in de bepalingen van artikel 5.41.2.2 en 5.41.2.4 van VLAREM II. Of een toestel voldoet aan de VLAREM-vereisten hangt vooral af van de leeftijd van het toestel. Alle 5^e generatie machines (op de markt sinds eind jaren ’90) voldoen aan deze voorwaarden. Uit de VITO studie (2014) en uit de enquête van VLABOTEX (2018) blijkt dat er nog een beperkt aantal machines in gebruik zijn die niet aan deze voorwaarden voldoen. Het gebruik van deze machines is niet toegelaten onder de VLAREM-wetgeving.

Milieuaspecten

Een 5^de generatie reinigingsmachine heeft als voordelen:

• Lagere solventverbruiken: volgens ”Recommendations for Cleaning Machines for the use of Chlorinated Solvents in dry cleaning and surface cleaning” (ECSA, 2017) is een verbruik van minder dan 10 g/kg gereinigd textiel haalbaar bij goed onderhouden reinigingsmachines van de 5^e generatie (vanaf begin jaren 1990). Het verbruik kan echter oplopen door slijtage en/of slecht onderhoud van de machine;
• Minder emissies (zie ook Het reinigingsproces - Milieuaspecten);
• Minder kans op accidentele verliezen;
• Een betere afscheiding oplosmiddel/water door de dubbele waterafscheider;
• Minder afval door het gebruik van regenereerbare filters. Het gebruik van een actief koolfilter bij PER zorgt voor een bijkomende afvalstroom en een extra energieverbruik aangezien het droogproces langer duurt.

Een automatisch systeem met overvulbeveiliging voorkomt overvullen en bijgevolg accidenteel morsen.

De emissiegrenswaarde van 20 g/kg gereinigd textiel kan in de praktijk gehaald worden, mits goed werkende apparatuur en een goede bedrijfsvoering. (Bron: ECSA, 2017 en persoonlijke communicatie aanbieders droogkuismachines, 2017).
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de huidge verbruiken van droogkuismachines gebaseerd op een enquête van VLABOTEX (2018) waarbij informatie verzameld werd van 41 bedrijven en 61 droogkuismachines. Bij moderne machines komt van dit verbruik ca; 50% of minder terecht in de lucht (als emissies). Het overige oplosmiddel wordt afgevoerd met het slib (Bron: Ineris, 2011 en Economic and Social Council, 2015). Voor oudere machines wordt er gerekend met 80% emissies en 20% afvoer via het slib (Bron: BBT studie voor de droogkuissector, 2009). Uit de resultaten van de enquête kunnen we besluiten dat het verbruik voor de meeste recente machines onder de 20g/kg textiel ligt en dat er op het vlak van emissies ruimschoots voldaan wordt aan de in de RIE gestelde grenswaarde.

Tabel: Overzicht verbruik oplosmiddel per kilogram gereinigd textiel (Bron: VLABOTEX enquête, 2018)

Financiële aspecten

Een PER-reinigingstoestel met een laadvermogen van 16-18 kilogram kost grootte-orde 40.000 euro. De meerprijs voor een multisolvent machine met stikstofgroep kan oplopen tot 10.000 à 15.000 euro (Bron: persoonlijke communicatie aanbieders machines, 2017).

De kostprijs per kilogram gereinigd en gedroogd textiel is uiteraard sterk afhankelijk van de manier van bedrijfsvoering en van de totale hoeveelheid behandeld textiel. Gezien PER machines een kortere cyclustijd hebben, is de energiekost per cyclus lager voor PER machines dan voor multisolvent machines. Volgens de gids goede praktijken van Ademe (Frankrijk, 2018) bedraagt de kostprijs voor het reinigen met PER in een machine van 15 kg, ongeveer 1 euro per kilogram textiel.