Afzonderlijke behandeling van specifieke deelstromen

Beschrijving

Bij de reiniging van recipiënten ontstaan afvalwaterstromen die zeer divers kunnen zijn van samenstelling. Deze diversiteit in afvalwaterstromen komt vooral voor bij bedrijven die een breed gamma aan producten/stoffen reinigen.

In theorie zijn er twee pistes die kunnen gekozen worden voor de verwerking van deze afvalwaterstromen. Ofwel worden deze gemengd voor een gezamenlijke behandeling, ofwel worden deze afzonderlijk (voor)behandeld^[1]. In het laatste geval spreekt men over deelstroombehandeling. Beiden hebben voor- en nadelen.

Deelstroombehandeling heeft het voordeel dat behandelingen toegepast worden die specifiek gericht zijn op de in de deelstroom aanwezige polluenten. Deelstroombehandeling wordt toegepast op een minder volumineuze en sterker geconcentreerde deelstroom (bv. voorspoelwater, zie § 4.2.4), waardoor, in principe, de efficiëntie van de behandeling verhoogt en de eigenlijke behandelingskosten gevoelig afnemen. Daartegenover staat dat voor elke deelstroom een afzonderlijke buffertank en behandelingslijn of batch moeten worden voorzien. Elke batch moet dan ook beoordeeld worden. Deze benadering is daarmee ook duur.

Een gezamenlijke behandeling heeft als voordeel dat de verwerkbaarheid van de gemengde stroom vaak veel beter is dan van de deelstromen afzonderlijk en de verwerking ook continu kan doorgaan. Het nadeel is dat verontreinigingen die in een bepaalde deelstroom aanwezig zijn, verdund worden in de gemengde stroom, wat invloed kan hebben op de verwijderingsefficiëntie van de behandeling.

In de praktijk zullen de afvalwaterstromen vaak door de volledige behandelingstrein lopen (voorbehandeling, fysicochemische voorzuivering, biologische hoofdzuivering en nazuivering). Voor bepaalde types afvalwaterstromen kan beslist worden dat een deelstroom(voor)behandeling aangewezen is.

Hieronder worden een aantal situaties opgegeven waarbij deelstroombehandeling wenselijk kan zijn:

• Om de eigenlijke behandelingstrein voor afvalwater te beschermen;
  bv. bescherming van de biologische hoofdzuivering tegen remmende of toxische verbindingen.
  bv. tijdens de fysicochemische voorzuivering:

o     Deelstromen die complexerende stoffen bevatten en de verwijdering van metalen kunnen verstoren;

o     Deelstromen die dispergerende stoffen bevatten en de neerslagvorming en vlokvorming kunnen verstoren;

• Om verbindingen te verwijderen die onvoldoende worden verwijderd in de eigenlijke behandelingstrein;
  bv. toxische verbindingen, slecht/niet biologisch afbreekbare organische verbindingen, organische verbindingen die in hoge concentraties aanwezig zijn of metalen tijdens biologische behandeling.
  bv. tijdens de fysicochemische voorzuivering:

o     Deelstromen die enkel opgeloste verontreinigingen bevatten die niet via neerslagreacties in de fysicochemische zuivering kunnen verwijderd worden;

• Om verbindingen te verwijderen die in de eigenlijke behandelingstrein worden gestript en in de lucht terechtkomen;
  bv. vluchtige organische halogeenverbindingen.

• Om verbindingen te verwijderen die andere negatieve gevolgen hebben.
  bv. corrosie van apparatuur, ongewenste reacties met andere stoffen, verontreiniging van afvalwaterslib.

Het is aangewezen dat bedrijven in hun procedures duidelijk aangeven welke types van afvalwaterstromen volgens welke deelstroombehandelingen behandeld moeten worden.

Duidelijk is dat de afweging van eventuele deelstroombehandeling (technische, economische en milieuvoor- en nadelen) dient te gebeuren op bedrijfsniveau. Voor een uitvoerige beschrijving van specifieke zuiveringstechnieken die in aanmerking komen, verwijzen we naar de technische fiches in WASS, http://www.emis.vito.be/wass.

Toepasbaarheid

• Techniek is bewezen.
• Deelstroombehandeling vereist evenwel een grondige kennis van de aard, de eigenschappen, de samenstelling van de deelstromen en opvolging van de zuiveringstechnieken en de kwaliteit van het effluent.
• Binnen de sector in Vlaanderen, blijft de toepassing van deelstroombehandeling momenteel beperkt^[2]. Slechts enkele bedrijven geven aan hun voorspoelwaters afkomstig van specifieke reinigingsactiviteiten afzonderlijk te behandelen, d.i. voor te behandelen, alvorens de behandelingstrein te doorlopen. Hierbij dient te worden benadrukt dat er ook bedrijven zijn die specifieke voorspoelwaters afvoeren naar een vergund verwerker voor afvalstoffen.

Voor een beschrijving van de technische haalbaarheid van specifieke zuiveringstechnieken verwijzen we naar de technische fiches in WASS, http://www.emis.vito.be/wass.

Milieuvoordeel

• Toename van efficiëntie van zuiveringsproces.
• Geen verdunning.

Wanneer gesteld wordt dat een gemeenschappelijke behandeling de algemene regel is, heeft dit als gevolg dat verdunning onvermijdelijk optreedt. Dat betekent ook dat voor sommige verontreinigende stoffen de lozingsnormen louter door verdunning behaald kunnen worden, zonder dat er daadwerkelijke verwijdering optreedt bij de verwerking. Anderzijds zijn er ook andere manieren om onredelijke verdunning van verontreiniging tegen te gaan en/of om daadwerkelijke verwijdering te garanderen via o.a. het acceptatiebeleid (§ 4.1.2), de monitoring van de efficiëntie van verschillende deelstappen van de afvalwaterzuivering a.d.h.v. procesindicatoren (§ 4.2.12) en het gebruik van nazuiveringstechnieken als filtratie en vastbed adsorptie (§ 4.2.20).

• Geen ongewenste reacties.

Voor een beschrijving van de voor- en nadelen voor het milieu van specifieke zuiveringstechnieken verwijzen we naar de technische fiches in WASS, http://www.emis.vito.be/wass.

Financiële aspecten

• Kost voor buffertanks en afzonderlijke behandelingslijn.
• Besparing op zuiverings-, en dus werkingskosten, vnl. voor grond- en hulpstoffen en energie.

Voor een beschrijving van de financiële aspecten van specifieke zuiveringstechnieken verwijzen we naar de technische fiches in WASS, http://www.emis.vito.be/wass.

Bronnen

• (Desmet, 2016)
• (Huybrechts, Vercaemst, & Dijkmans, 2003)
• (Polders, Vanassche, & Huybrechts, 2013)