Voorzien van een noodstopsysteem (ESD - Emergency Shut Down)

Beschrijving

Om de omvang van een accidentele vrijzetting te minimaliseren, of om de duur van de brandbare of explosieve atmosfeer te beperken, kunnen noodisolatiekleppen worden geïnstalleerd. Deze kleppen sluiten waterstof veilig af zodat de toevoer van de waterstofopslag van- en naar andere delen van het waterstoftankstation wordt gestopt, en dienen te blijven werken indien er stroomuitval voorkomt (fail close).

Het inschakelen van deze noodisolatiekleppen om de installatie(onderdelen) in noodstop te brengen, kan op 2 manieren:

1. Door (manueel) indrukken van de noodstopknoppen; en
2. Door een automatische noodstop, bvb op basis van detectoren.

De noodstop kan op zijn beurt bestaan uit:

1. Het stilleggen van de compressoren;
2. Het afsluiten van de kleppen (bvb de toevoerklep in de dispenser, of de klep in de losleiding, en de noodisolatiekleppen); en
3. Het activeren van alarmen en noodventilatie.

Praktisch voorbeeld:

Indien tijdens het tanken een processtoring optreedt, dan zorgt de ESD-voorziening dat:

• De aflevering van waterstof direct wordt stopgezet door het automatisch sluiten van de toevoerklep in de afleverzuil, en
• De compressor en de bijbehorende leidingen naar de dispenser toe worden afgesloten (PGS35, 2015)

Het noodstopsysteem is doorgaans gelinkt aan andere veiligheidsmaatregelen, meer bepaald:

• Voorzien van druk- en temperatuurmetingen op kritische locaties
• Voorzien van overdrukbeveiliging tijdens het tanken
• Uitvoeren van periodieke lekdichtheidstesten
• Voorzien van waterstofgasdetectiesystemen
• Voorzien van waterstofvlamdetectie
• Voldoende ventilatie garanderen bij installaties in besloten

Verdere details voor de noodstopfunctie specifiek voor de dispenser worden gegeven in paragraaf 9.10.3.3 van het ISO document (ISO, 2016). Hierbij is het belangrijk dat de installatie volledig wordt stilgelegd bij calamiteiten, en pas opnieuw in werking wordt gesteld na de nodige controle door bevoegd personeel. (ISO, 2016)

Locaties van de (nood)afsluiters op het tankstation:

• Er worden afstandsgestuurde kleppen voorzien op alle leidingen (zowel naar de opslagtank als naar de dispenser), die zo dicht mogelijk tegen de opslagtank geplaatst zijn, en bediend kunnen worden vanop een veilige locatie
• De klep wordt geplaatst op een locatie zo dicht mogelijk tegen de opslagtank, zodat het aantal mogelijke lekpunten tussen de klep en de opslagtank minimaal is. Idealiter wordt de klep rechtstreeks tegen de opslagtank gemonteerd, want hoe langer een leiding, hoe groter de kans dat er een lek optreedt. (Afdeling van het toezicht op de chemische risico's, 2019)

Tenslotte wordt er een koppeling voorzien tussen het noodstopsysteem van de installatie en de noodstopsystemen van de leverende tankwagen en andere installaties, zoals een on-site waterstof productie eenheid, een toevoerklep in de dispenserzuil, compressoren, leidingen naar de dispenser, enz.

Toepasbaarheid

Het implementeren van het noodstopsysteem is algemeen toepasbaar op elk uitvoeringstype van waterstoftankstation. Het noodstopsysteem wordt geactiveerd wanneer een lek of een vlam gedetecteerd wordt in de nabijheid van het waterstoftankstation.

Voordeel voor milieu/veiligheidsniveau

Noodstopschakelaars hebben voornamelijk impact op VF6 t/m VF8 en zorgen ervoor dat de schade aan mens en omgeving bij een vrijzetting beperkt wordt.

Financiële aspecten

De prijs van een ESD-systeem hangt af van de omvang van de installatie (het aantal te beveiligen punten), en de aard van de sensoren (bv. temperatuur, druk, gas). Een prijsinschatting van een ESD-systeem maken we hier daarom niet kwantitatief. De kostprijs is weliswaar relatief gering t.o.v. de totale investeringskost van een waterstoftankstation, aangezien een ESD-systeem geen aankoop van pompen en andere duurdere installatie-onderdelen vereist. De belangrijkste afsluiters zijn bovendien al geautomatiseerd.