Bouwen, exploiteren en onderhouden van de installatie volgens een code van goede praktijk

Beschrijving

Een code van goede praktijk is, conform de definitie in Vlarem II (art. 1.1.2), de verzameling van publiek toegankelijke regels met betrekking tot de bouw, het transport, het plaatsen, het uitbaten, het onderhouden en het eventueel ontmantelen van een inrichting of een onderdeel ervan, met inbegrip van de toepasselijke productnormen en de bij de betrokken beroepscategorieën algemeen aanvaarde regels van goed vakmanschap. In geval van eventuele onderlinge tegenstrijdigheden (bv. qua interpretatie) is de volgende volgorde bepalend:

• de Belgische normen;
• de normen uitgegeven door het ‘Comité Européen de Normalisation’ (C.E.N.);
• de normen uitgegeven door de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO);
• de normen uitgegeven door de International Organisation for Standardisation (I.S.O.);
• de regels uitgegeven door de erkende controle-instellingen of de milieudeskundigen, erkend in de toepasselijke disciplines;
• de regels uitgegeven door de constructeurs of verdelers van installaties of onderdelen ervan;
• buitenlandse richtlijnen, zoals PGS 35.

Normen

Een groot deel van de eisen die aan H₂-tankstations wordt opgelegd, is vastgelegd in specifieke normen. Naast specifieke normen zoals deze voor H₂-tankstations (en de componenten ervan), zijn er ook heel wat zogenaamde ‘horizontale’ normen, die voor een hele reeks installaties, en niet enkel H₂-gerelateerde, is geschreven. De ATEX normering is daarvan een voorbeeld.

Iedere component van een H₂-installatie moet voorzien zijn van een CE-markering wanneer deze onder één of meerdere van de in hoofdstuk 2 besproken richtlijnen ressorteert. Daarnaast publiceert het ISO internationale normen en technische rapporten, specifiek voor H₂-installaties.

Binnen ISO worden normen opgemaakt of herzien binnen specifieke technical committees (TC) of project committees (PC). Voor H₂ zijn de volgende TC’s of PC’s relevant:

• ISO/TC 197 "Hydrogen technologies"

Binnen CEN worden de voor deze studie relevante Europese normen (EN) opgemaakt:

• CEN/TC 23 "Transportable gas cylinders"
• CENT/TC 268 “Cryogen vessels and specific hydrogen technology applications”
• CEN/TC 305 "Potentially explosive atmospheres – Explosion prevention and protection"
• CEN/TC 393 “Equipment for storage tanks and for filling stations”
• CEN/TC 446 “Hydrogen”
• CEN/CLC/JWG FCGA “Fuel cell gas appliances”
• CEN/CLC/JTC6 “Hydrogen in energy systems”

Een overzicht van een aantal relevante ISO/CEN normen wordt gegeven in Tabel 40.

Tabel 40: Niet-limitatief overzicht van ISO/CEN normen die als code van goede praktijk aangewend kunnen worden bij de bouw, exploitatie, en onderhoud van een samenbouw voor H₂-verdeling aan voertuigen

Naast ISO en CEN, bestaan er nog tal van andere organisaties die van toepassing kunnen zijn voor waterstoftankstations. Deze zijn weergegeven in onderstaande Tabel 41.

Tabel 41: Overzicht van organisaties die standaarden en codes hebben ontwikkeld m.b.t. waterstof toepassingen

Overige documenten:

Buiten normen, codes, en voorschriften, zijn er nog andere teksten die interessante informatie bieden. Deze overige documenten zijn gratis en zijn niet verplicht om te volgen. Wel bieden ze een nuttige bron van informatie aan, daar dat de meeste gepubliceerd zijn voor verenigingen of associaties van bedrijven die hun kennis en ervaringen via deze manier met elkaar delen.

De belangrijkste associaties in deze context zijn:

• European Industrial Gases Association (EIGA)

Tabel 42: Nuttige documenten opgemaakt door het European Industrial Gases Association (EIGA) i.k.v. de bouw van een waterstoftankstation

Deze documenten kunnen geraadpleegd worden via de website https://www.eiga.eu/

• National Renewable Energy Laboratory (NREL)

Tabel 43: Nuttige documenten opgemaakt door het National Renewable Energy Laboratory (NREL) i.k.v. de bouw van een waterstoftankstation

• Pacific Northwest National Laboratory (PNNL)

Deze documenten kunnen geraadpleegd worden via de website https://www.nrel.gov/.

Tabel 44: Nuttige documenten opgemaakt door het Pacific Northwest National Laboratory (PNNL) i.k.v. de bouw van een waterstoftankstation

Deze documenten zijn te raadplegen via de website https://www.pnnl.gov/.

• Society of Automotive Engineers (SAE)

De Society of Automotive Engineers (SAE) heeft eveneens normen m.b.t. de vulprotocollen van waterstof voertuigen. Zo bevatten de J2601: Fueling Protocols for Light Duty Gaseous Hydrogen, de J2601-2: Fueling Protocol for gaseous hydrogen powered heavy duty vehicles, en de J2799: Hydrogen surface vehicle to station communications hardware and software belangrijke richtlijnen rond het bevoorraden van een waterstofvoertuig.

Het is buiten de scope van deze studie om alle relevante documenten op te lijsten. Een aantal specifieke documenten werden geconsulteerd voor het opmaken van deze BBT studie, meer bepaald:

• NFPA 2 (2011) – Hydrogen Technologies Code
• SAE J2601 – Fuelling Protocols for Light Duty Gaseous Hydrogen Surface Vehicles
• SAE J2799 - Hydrogen surface vehicle to station communications hardware and software

Sommige maatregelen die verderop in de BBT-studie besproken worden, kunnen al onderwerp zijn van bestaande of in opmaak zijnde normen. Indien dit het geval is, wordt dit in de beschrijving van de maatregel aangegeven.

Codes van goede praktijk en normen zijn onderhevig aan verandering door nieuwe inzichten en ervaringen uit de praktijk. Het is daarom raadzaam om de nieuwe inzichten hieromtrent als operator of exploitant goed op te volgen.

Keuring en onderhoud:

De keuring en onderhoud van de installatie(-onderdelen) is gebaseerd op de reeds beschikbare informatie uit de huidige codes van goede praktijk, en vindt plaats volgens een vastgesteld schema.

Toepasbaarheid

Er bestaan verschillende normen afhankelijk van o.a. de uitvoeringstype van de installatie (aanlevering per tube-trailer, aansluiting aan een pijpleiding, on-site productie, enz.), en de opslag- en afleverdruk.

Voordeel voor milieu/veiligheidsniveau

Normen zijn erop gericht om, gebaseerd op internationale en breed gedragen wetenschappelijke inzichten, op een gestandaardiseerde manier technische eisen op te leggen aan installaties. Eén van de hoofddoelen van normering is om het veiligheidsniveau en de milieuprestatie van de installatie te verhogen.

Financiële aspecten

Het toepassen van normen kan een bepaalde investering vragen, maar deze investering is niet hoger dan voor een concurrerende exploitant. Normering creëert immers een ‘level playing field’ doordat alle soortgelijke installaties(of hun onderdelen) aan dezelfde normen onderworpen zijn.

Doorgaans zijn de normen op nationaal en op ‘lagere’ niveaus een vertaalslag van de internationaal geldende normen. Op die manier wordt d.m.v. normering naast een ‘level playing field’ ook een noodzakelijk niveau van standaardisatie gecreëerd dat investeringen in de sector aantrekkelijker maakt.