Risicobeheersing m.b.v. een managementsysteem

Beschrijving

Het hebben en naleven van afspraken met klanten, overheid, aannemers, brandweer, omwonenden, … t.b.v. een voor al deze betrokkenen aanvaardbaar niveau van (externe) veiligheid en milieubescherming is een preventieve en organisatorische maatregel.

Beheersing van de risico’s bij de exploitatie van een waterstoftankstation d.m.v. een managementsysteem dient om op een gestructureerde en continu verbeterende manier minimaal aan de wettelijke verplichtingen en normeringen te voldoen. Via een geïntegreerd managementsysteem wordt structureel aandacht besteed aan milieu, veiligheid en gezondheid in de bedrijfsvoering. Deze maatregel heeft kortom tot doel om de risico’s die uitgaan van de exploitatie op een gestructureerde en georganiseerde manier te beheersen. Hierbij staan volgende concrete uitgangspunten centraal:

• voldoen aan de wet- en regelgeving inzake milieu, veiligheid en gezondheid;
• beheersen van milieuaspecten en veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor medewerkers en derden;
• streven naar een continue verbetering van de milieu-, veiligheids- en gezondheidsprestaties van het bedrijf;
• communiceren van het milieu-, veiligheids-, en gezondheidsbeleid aan relevante belanghebbenden.

Een managementsysteem t.b.v. risicobeheersing is minstens een bundeling afspraken, en/of frequentiebepalingen m.b.t. technische en organisatorische (sub)maatregelen, zoals hieronder opgelijst, en verder in dit hoofdstuk voor sommige maatregelen in meer detail beschreven:

• het uitvoeren van risicoanalyses om de risico’s te identificeren en evalueren;
• het nemen van passende maatregelen om deze risico’s tot een aanvaardbaar niveau te reduceren door de kans en/of de ernst van het risicoscenario te verlagen. Dergelijke maatregelen omvatten, cfr. de volgende benadering van de preventiehiërarchie:
  • (Inherent veilige) ontwerpmaatregelen;
  • (Collectieve) beschermingsmiddelen en –systemen;
  • Werk- en onderhoudsinstructies (bv. instructiebladen of opleiding);
  • Persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Signalisatie
  • Noodplannen en –procedures
• het documenteren en registreren van installatiegerelateerde aspecten en incidenten (zie ook voorgestelde checklist periodieke controles in hoofdstuk 6) d.m.v. een logboek dat voor de toezichthoudende overheid beschikbaar gehouden wordt:
  • Installatieschema, as-built plannen
  • Technisch constructiedossier conform actuele situatie
  • Keurings- en indienststellingsverslagen en -certificaten
  • Logboek met daarin het overzicht van werkzaamheden, onderhoudsingrepen, keuringen, calamiteiten, opleidingen, en andere relevante zaken
  • Explosieveiligheids- en zoneringsdossier (ATEX 114 en ATEX 153)
  • Controlerapporten afdeling handhaving (van departement Omgeving)

Om de administratieve lasten voor individuele bedrijven te beperken, kunnen rapporteringen en acties met betrekking tot kwaliteit, veiligheid en milieu zoveel mogelijk worden gestructureerd en op elkaar worden afgestemd. Ook integratie en afstemming van genomen maatregelen met de maatregelen die door andere spelers binnen de waardeketen genomen worden, is, waar mogelijk, aangewezen.

Voorts is er een VLAREM-verplichting (16.4.1) om een milieucoördinator en preventie-adviseur aan te stellen. Haar/zijn taken kaderen volledig in het managementsysteem.

Toepasbaarheid

Elke exploitant die een waterstoftankstation uitbaat, kan zijn/haar veiligheids- en milieubeleid in een gestructureerde manier vastleggen en communiceren. Een managementsysteem is algemeen toepasbaar, maar kan naargelang het type samenbouw inhoudelijk & qua omvang verschillen. Certificering van dit managementsysteem zorgt voor een bepaalde standaardisatie en kwaliteitsgarantie, maar is geen noodzaak.

Waterstoftankstations kunnen onbemand zijn, en dit impliceert andere procedures dan een samenbouw waarbij vaste operatoren de processen controleren en sturen. Hoe het toezicht en een respons op een calamiteit te garanderen, zijn twee voorbeelden van onderdelen van het managementsysteem die specifiek zijn naargelang het al dan niet bemand zijn van het station.

Voordeel voor milieu/veiligheidsniveau

Managementsystemen voor milieu en veiligheid hebben hun nut in tal van verschillende industrietakken bewezen. Bij keuze voor een gestandaardiseerd zorgsysteem, zoals ISO of OHSAS er heeft, is er bovendien een makkelijke stroomlijning mogelijk met bv. de procedures van klanten, leveranciers en andere belanghebbenden die hun milieu- en veiligheidsbeleid eveneens op eenzelfde manier vormgeven.

Financiële aspecten

Het opzetten en laten certificeren (en periodiek controleren) van een zorgsysteem vraagt tijd en (soms) externe expertise. Periodieke audits in het kader van dit gecertificeerde zorgsysteem kosten eveneens geld. Deze kosten kunnen geplaatst worden tegenover een reductie van het risico op ongevallen met een mogelijk nog veel grotere kost.