Informeren van omwonenden

Beschrijving

Omdat waterstofvoertuigen- en tankstations gebruik maken van, zeker voor de publieke opinie, nieuwe technologieën, is het belangrijk om aandacht te besteden aan de aspecten die invloed hebben op de acceptatie van de nieuwe technologie. Deze acceptatie is nodig om de technologie breed uit te rollen, en zal ook de veilige omgang positief kunnen beïnvloeden. De communicatie kan een dubbel doel hebben:

1. Het informeren over het milieuvoordeel van waterstof als transportbrandstof (groen imago). Zo kunnen de aspecten die anders zijn dan de traditionele brandstoffen (bv. de lage ontstekingstemperatuur, de onzichtbare vlam, …) kenbaar gemaakt worden, en kunnen de verschillende milieuvoordelen t.o.v. traditionele brandstoffen (diesel, benzine, CNG) en elektrische voertuigen toegelicht worden.
2. Het informeren over veiligheidsaspecten en -maatregelen (wegnemen van ongerustheid), door zogenaamde ‘risicocommunicatie’. Een aantal belangrijke kenmerken van waterstof zijn de lage ontstekingstemperatuur, de onzichtbare vlam en de reukeloosheid. Een correcte inschatting van en communicatie over de risico’s van de benodigde technologieën is essentieel. De exploitant kan hierin een rol spelen.

Een belangrijk middel om stakeholders (bv. omwonenden en klanten) over waterstofvoertuigen- en tankstations te informeren, is via een informatiecampagne.

Een aantal belangrijke punten die aangehaald kunnen worden tijdens zulke informatiecampagnes worden hieronder kort toegelicht:

• Risicoperceptie: Tijdens de risicocommunicatie mag niet enkel de rekenkundige kant van risico’s uitgelegd worden (uitgedrukt in de kans op een bepaald effect), maar ook de risicoperceptie. Hier wordt het onderscheid gemaakt tussen risico-aversie en risico-acceptatie van de mensen. Globaal gezien hebben mensen een grotere aversie tegen risico’s met een kleine kans maar een groot gevolg (cf. vliegtuigrampen), dan tegen risico’s met een grotere kans waarvan de effecten minder groot zijn (cf. auto-ongelukken). Dit laatste wordt trouwens in rekening gebracht tijdens het bepalen van het groepsrisico.

• Onbekendheid van waterstof: Veel mensen zijn weinig vertrouwd met het begrip waterstof(tankstation) omdat het vrij nieuw is. Deze onbekendheid kan een potentiele onrust creëren (‘onbekend maakt onbemind’) bij omwonenden van een station en bij mensen die bijvoorbeeld langs een waterstofpijpleiding wonen. Er kan niet verwacht worden dat de gemiddelde burger de kennis heeft van de risico’s van waterstof of welke scenario’s mogelijk zijn bij een ongeval. Wel kunnen nuttige (en objectieve) informatiebronnen ter beschikking worden gesteld van de burgers om zo vertrouwd te geraken met het concept van waterstof.

• Transparantie: Een van de belangrijkste aspecten om burgers en omwonenden mee in het waterstofverhaal te krijgen (en eventueel promoten), is om hun vertrouwen te winnen door zo transparant mogelijk te zijn over enerzijds de mogelijke risico’s van waterstof, en anderzijds de genomen maatregelen om deze risico’s zo klein mogelijk te maken. Hierbij is het de taak van de exploitant om duidelijk te maken dat aan alle voorschriften en vereisten voldaan is (H. Spobeck, 2019)

Een aantal mogelijke kanalen om omwonenden en geïnteresseerden te informeren zijn:

• publicaties op een website
• presentaties geven aan (een deel van) de bevolking in de vorm van buurtvergaderingen
• persberichten
• sociale media

Een ander middel om de communicatiegerelateerde maatregel door te voeren, is het organiseren en uitvoeren van piloot- en demonstratieprojecten. Deze projecten kunnen een positieve bijdrage leveren in  de veiligheidsperceptie van het publiek. (Hermkens, 2018)

Toepasbaarheid

De timing van deze maatregel is belangrijk. Het informeren van omwonenden over het milieuvoordeel en de veiligheidsaspecten kan best zo vroeg mogelijk in het (bouw)proces gebeuren (bv. tijdens de vergunningsaanvraag). De communicatie met de bevolking zou echter niet gezien moeten worden als één stap in het proces, maar is gedurende het hele vergunningtraject een aandachtspunt, ook nadat de vergunning verleend is. Deze maatregel is algemeen toepasbaar.

Voordeel voor milieu/veiligheidsniveau

Het publiek wordt bewust van het milieuvoordeel van waterstof als transportbrandstof, en van de gevaren van waterstoftankstations. Het informeren neemt de ongerustheid bij omwonenden weg en zorgt voor een verhoging van het veiligheidsgevoel. Een bijkomend voordeel is dat goed geïnformeerde omwonenden minder snel in beroep zullen gaan tegen een vergunning en kan op deze manier de vergunningsprocedure vergemakkelijken (versnellen).

Financiële aspecten

Sommige informatiekanalen zijn betalend, zoals persberichten en reclamespots op radio en TV. De kosten die verbonden zijn aan informatiekanalen die de individuele exploitant zou gebruiken (bv. website) wegen niet op tegen de baten van goed geïnformeerde omwonenden.