Hoeveelheid en belasting van het afvalwater beperken

Deze techniek is in hoofdstuk 5 geselecteerd als BBT voor alle vlees- en visverwerkende bedrijven.

Beschrijving techniek

De hoeveelheid van het afvalwater dat vrijkomt ter hoogte van de eigenlijke processtappen bij de verwerking van vlees en vis, kan beperkt worden door het waterverbruik te beperken/voorkomen (zie BBT-18). Opvolging van het debiet kan gebeuren door toepassing van bv. een electromagnetische debietmeter al dan niet met datalogger.

De belasting van het afvalwater dat vrijkomt ter hoogte van de eigenlijke processtappen bij de verwerking van vlees en vis, kan beperkt worden door bv.

• uitloging van grondstoffen (bv. bloed, eiwitten) en hulpstoffen (reinigingsmiddelen, detergenten, ontsmettingsmiddelen/biociden, nitraat, nitriet en fosfaten) te beperken/voorkomen;

voorbeelden

• stoomkoken (ipv kookketels);
• de te koken producten vooraf verpakken in een hittebestendige afsluitende zak bij toepassing van onderdompeling in baden;

opmerkingen

• Zware metalen worden teruggevonden in het dooiwater van visverwerkende bedrijven die o.a. garnalen en scampi’s verwerken. Vermits de problematiek inherent verbonden is met de grondstoffen (verhoogd gehalte aan zware metalen) is bronsanering in deze bedrijven niet mogelijk.
• Ook bij de verwerking van orgaanvlees (bv. lever, nieren) worden hogere concentraties zwarte metalen teruggevonden in het afvalwater.
• Bij de verwerking van bepaalde vissoorten (zoutwatervissen) en schelp- en schaaldieren worden ook hogere chloridegehalten terugggevonden in het afvalwater.

• broeiwater op te vangen en te laten stollen;
• pekelverliezen te beperken;

voorbeelden

• voorkomen dat de pekelbaden overlopen bij onderdompeling van te zouten producten (niveaumeting, overvulling voorkomen, overloop en opvangbak voorzien);
• zout terugwinnen uit pekelbaden door het inzetten van membraanfiltratie (hergebruik van legpekels; tot 80% te recupereren via bv. membraanfiltratie);
• pekel recupereren (bij droog pekelen);

• automatische afvulmachines toe te passen voor vloeibare smaakmakers (b.v. saus, pekel, olie) met een ingebouwd gesloten recyclagesysteem voor gemorste vloeistoffen;
• overlopen en morsen tijdens ‘verpakken’ te minimaliseren;
• afdichtingen bij de vloerdrainage te voorzien en te gebruiken, en deze regelmatig te controleren en te reinigen (vetafzetting voorkomen in leidingen en putten);
• het spuien van de stoomketel te beperken (bv. geleidbaarheid condensaat continu meten, omgekeerde osmose voor ketelwater toepassen);
• chloridelozingen veroorzaakt door de hulpstoffen die gebruikt worden voor de aanmaak van het proceswater (bv. ontharding) te beperken;

voorbeelden

• geschikt proceswater innemen (via drinkwatermaatschappij die gebruik maakt van alternatieve onthardingstechnieken, bv. nanomembranen);
• een bewuste en gerichte keuze maken van de waterbronnen, bv.
  • kiezen voor zacht(er) water zodat minder (intensieve) voorbehandelingen nodig zijn en een beperking van de zoutstroom als gevolg;
• enkel de effectief vereiste hoeveelheden water behandelen tot een bepaalde kwaliteit in functie van de toepassing, bv.
  • bij gebruik van ontharders wordt NaCl gebruikt voor de regeneratie;
• concentraatstromen die ontstaan bij toepassing van omgekeerde osmose ter hoogte van de watervoorbereiding inzetten voor het genereren van de harsen, gebruikt om water te ontharden (mogelijk bevatten deze wel onzuiverheden die de harsen kunnen vervuilen).

• alternatieve chemicaliën voor reinigen, ontsmetten en desinfecteren toe te passen (zie BBT-23);

opmerking

Bij het toepassen van het klassieke rookproces met behulp van houtkrullen, ontstaat teeraanslag in de rookkasten. Voor de verwijdering van deze teeraanslag is een intensieve reiniging (bv. met sterk alkalische producten) vereist. In de praktijk zijn er in een aantal bedrijven testen uitgevoerd met alternatieve reinigingsmiddelen, die minder agressief zijn voor de installaties (mogelijk minder uitloging van Ni en Cr). Definitieve overschakeling naar deze alternatieven gebeurde in veel gevallen niet omwille van tegenvallende testresultaten.

• alternatieve technieken toe te passen voor het aanmaken van proceswater:
  • bij gebruik van ontharders wordt NaCl gebruikt voor de regeneratie;
  • bij toepassing van omgekeerde osmose als onthardingstechiek worden minder chloriden gebruikt dan in het geval van een ontharder;
• brandblusapparatuur toe te passen die geen gebruik maakt van halonen.

Technische haalbaarheid

De concrete invulling van deze maatregel is o.a. afhankelijk van de verwerkte grondstoffen, de toegepaste processtappen en de van toepassing zijnde bepalingen op het gebied van kwaliteits- en hygiëne-eisen.

Milieu-impact

Door toepassing van deze maatregel kan de hoeveelheid en belasting van het afvalwater beperkt worden. Er is niet direct een grote impact te verwachten bij toepassing van deze maatregel op de keten.

Economische haalbaarheid

De kosten/besparingen van deze maatregel zijn afhankelijk van de verwerkte grondstoffen, de eigenlijke procesvoering en de effectief toegepaste maatregelen.

Referenties

• FENAVIAN et al, 1996d
• Derden, A. et al, 2007
• Derden, A. et al, 2008
• Bedrijfsinformatie
• Joint Research Centre, 2006 (zie paragrafen 5.1; 5.1.3; 5.1.4.5; 5.1.4.13; 5.1.6; 4.1.7.8; 4.2.8.3; 4.2.17.4; 4.3.1.1; 4.3.8.1; 4.3.8.2.1-5; 4.5.4.8; 4.5.4.8.1)
• Van den Abeele, L. et al, 2015