Het energieverbruik beperken en de energieverliezen voorkomen door het energiebeheer te optimaliseren en door toepassing van algemene technieken

Deze techniek is in hoofdstuk 5 geselecteerd als BBT voor alle vlees- en visverwerkende bedrijven.

Beschrijving techniek

In de vlees- en visverwerkende industrie kan energieverbruik beperkt worden en kunnen energieverliezen voorkomen worden door toepassing van algemene maatregelen zoals bv. door:

  • inzake good housekeeping, energiebeheer en sensibilisering:
    • machines goed af te stellen en regelmatig en goed te onderhouden;
    • verliezen via deuren, ramen en poorten te beperken;
    • audits uit te voeren en energieplannen op te stellen;
    • het energieverbruik te meten en te monitoren, bv.
      • energiemeters (elektrisch en thermisch) te plaatsen op (grote) energieverbruikers (vraagzijde) en op leveranciers van restwarmte (aanbod);
      • door energieaanbod en -vraag beter aan elkaar te koppelen; proceslijnen kunnen (tijdelijk) vertraagd worden; hierdoor kan restenergie beter benut worden of kan piekbelasting vermeden worden;
    • een nullast-onderzoek uit te voeren (sluipverbruik opsporen);
    • installaties uit te schakelen indien ze niet nodig zijn, bv.
      • tijdens productieonderbrekingen;
      • indien de compressor in de vriescellen uit staat: ventilatoren van de verdampers uitschakelen
    • piekbelasting te voorkomen door, bv.
      • cutters (voor het verkleinen van grondstoffen) niet gelijktijdig laten opstarten;
  • inzake energieverbruiken in het proces:
    • een mengeling van gekoelde en ingevroren grondstoffen te gebruiken zodat grondstofmix tijdens het mengen een zekere koeling behoudt;
    • verhitten van producten te voorkomen, vóór afvullen in blik of glas, indien nadien de verpakking wordt gesteriliseerd;
    • indien scherfijs met behulp van een ijsmachine in het visverwerkend bedrijf wordt aangemaakt, enkel de benodigde hoeveelheden aan te maken;
    • blowers toe te passen (ipv perslucht) voor het droogblazen van deksels (verpakkingen);
  • inzake energieverbruiken in elektrische installaties/machines/motoren:
    • energiezuinige machines/installaties toe te passen [1]:
      • standaardtechnologie in grotere bedrijven;
      • voldoende aandacht hebben voor het tijdig vervangen van oude installaties die veel energie verbruiken;
    • thermische isolatie toe te passen, bv.
      • op leidingen, vaten of uitrusting voor het vervoeren, opslaan of behandelen van materialen die kouder/warmer zijn dan de omgevingstemperatuur;
      • voor installaties gebruikt in processtappen met opwarming/afkoeling, bv. stoomnet, het condensaatnet en het warmwaternet;
      • in daken om koudeverliezen maximaal te beperken;
      • gecapitonneerde matrassen rond buffervaten en/of warmwaterboiler;
      • (verwijderbare) isolerende schalen op kranen en kleppen;
      • (verwijderbare) isolatiekappen voor ventielen;
    • motorverliezen te beperken;
    • belasting van motoren, ventilatoren, compressoren en pompen te minimaliseren door toepassing van bv. een variabele toerentalregeling of frequentiecontrole;
    • een permanent magneet motor (in plaats van asynchrone hoogrendementsmotor) met toerentalregeling toe te passen voor de aandrijving van compressoren;
    • inlaattemperatuur te optimaliseren (aanmaak samengedrukte gassen);
  • inzake gebruik van koude en warmte:
    • ondersteuningsventilatoren toe te passen voor een optimale luchtcirculatie in bedrijfsruimten, gemiddeld hoger dan 5 meter;
    • decentraal warmte op te wekken;
    • economizer (of voorverwarmer) toe te passen; dit is een is een warmtewisselaar die warmte opneemt uit rookgassen en deze afgeeft aan het voedingswater van een stoomketel;
    • rookgascondensor toe te passen;
    • IR-controle toe te passen op warmteverliezen in koelruimten en gebouwen;
    • warmtebronnen in te koelen ruimten te minimaliseren / te verwijderen;
  • inzake verlichting:
    • aanwezigheidssensoren en timers voor de bediening van de ruimteverlichting toe te passen;
    • ledlampen toe te passen;
  • inzake elektrische verbruiken bij opwekking van perslucht en koeling:
    • persluchtvoorziening te optimaliseren, bv.
      • systeem goed onderhouden en onderdelen (bv. vervuilde inlaat- en nafilters) vervangen indien nodig;
      • systeem juist dimentioneren;
      • drukinstellingen optimaliseren;
      • bij meerdere compressoren: sturing optimaliseren en frequentiesturing gebruiken;
      • zoneringen voorzien zodat niet-gebruikte delen van het verdeelnet afgesloten kunnen worden;
      • persluchtdruk verminderen tot een minimale waarde;
      • compressor(en) uitschakelen wanneer er voor een lange periode geen vraag is naar perslucht (bv. ‘s nachts, in het weekend of tijdens vakantieperiodes);
      • minimaal aantal compressoren op vollast toepassen als meerdere compressoren naast elkaar beschikbaar zijn;
      • een lokaal passende compressor installeren, volgens werkdruk en debiet, als de persluchtvraag van het proces sterk afwijkt van de rest van het persluchtsysteem;
      • lucht aanzuigen uit een droge, koele en stofvrije omgeving;
      • lucht behandelen tot een minimale kwaliteit en een passend luchtbehandelingsysteem installeren indien perslucht van speciale kwaliteit vereist is;
      • nagaan of luchtvoorkoeling of warmterecuperatie nodig of mogelijk zijn;
      • automatisch werkende (aflaat-)ventielen gebruiken;
      • persluchtvoorzieningen decentraal op te stellen;
  • inzake transport:
    • koeltransport te optimaliseren door gebruik te maken van lichte vrachtwagens met gescheiden compartimenten (koelgedeelte en vriesgedeelte);
    • voertuigmotoren en koeleenheden af te zetten tijdens het parkeren, laden en lossen, en een alternatieve stroombron te voorzien;
  • inzake verbruik van brandstoffen voor opwekken van stoom/warm water:
    • het energieverbruik voor reinigingsactiviteiten te beperken door bv.
      • een gasgestookte hogedrukreiniger toe te passen;
      • middendruk toe te passen, met als voordelen:
        • het vuil wordt minder versneld, waardoor het niet naar slechter bereikbare plaatsen wordt gespoten);
        • het doordringend vermogen van water is geringer, waardoor minder schade optreedt aan elektronica;
        • de fysieke belasting is geringer;
        • er ontstaat minder mistvorming, wat voordelen heeft op het vlak van arbeidsomstandigheden en kwaliteitsoverwegingen;
      • het energieverbruik ter hoogte van de stoominstallatie te beperken door bv.
        • het spuien te beperken, bv. door automatisering toe te passen op geleidbaarheid;
        • ketel te isoleren/appendages aan te brengen;
        • temperatuur/stoomdruk niet hoger dan nodig in te stellen;
        • de stoomvang te verbeteren;
        • stoomleidingen die niet gebruikt worden, af te sluiten;
        • stoomlekken te repareren (idem voor persluchtlekken of waterlekken);
        • het stoomverlies bij terugvoer van condensaat te voorkomen.

opmerking

Een uitgebreide beschrijving van energiebesparingen in stoomnetwerken is terug te vinden in de studie “Energiebesparingen in stoomnetwerken” (Remans, K. et al, 2008).

In de volgende paragrafen worden een aantal bijkomende energiebesparende technieken uitgewerkt met een direct effect op het energieverbruik ter hoogte van dooi, koel- en vriesprocessen, verwarmingsprocessen en reinigingsactiviteiten.

Technische haalbaarheid

De concrete invulling van deze maatregel is afhankelijk van de verwerkte grondstoffen en de eigenlijke procesvoering. Algemene energiebesparende technieken worden courant toegepast (evt. mits randvoorwaarden) in vlees- en visverwerkende bedrijven.

Milieu-impact

Toepassing van deze maatregel heeft een effect op de hoeveelheid energie die vereist is voor activiteiten in vlees- en visverwerkende bedrijven. Daarnaast kan ook de hoeveelheid emissies (bv. stookinstallaties) die geëmitteerd wordt naar de lucht beperkt worden.

opmerking

Door samen te werken met omliggende bedrijven voor wat het energiebeheer betreft, kan de energieproductie en het energieverbruik uitgevlakt worden (impact in de keten).

Economische haalbaarheid

Door toepassing van deze maatregel is er een terugverdieneffect omwille van besparingen op het gebied van energiekosten (= belangrijke drijfveer voor bedrijven gezien de hoge energiekosten). De effectieve besparing van energiekosten alsook de kosten van o.a. procesaanpassingen zijn afhankelijk van de concrete invulling van deze maatregel en de bedrijfsspecifieke situatie.

Referenties

  • Anoniem, 2012a
  • Anoniem, 2012b
  • Bedrijfsinformatie
  • Derden, A. et al, 2007
  • Derden, A. et al, 2008
  • FENAVIAN et al, 1996d
  • Joint Research Centre, 2006 (zie paragrafen 5.1; 5.1.4.4; 5.1.4.6-8; 5.1.4.10; 5.1.4.12-13; 5.1.6; 5.2.1; 5.2.2; 4.1.5; 4.1.7.9; 4.2.6.6; 4.2.7.1; 4.2.2.1-5; 4.2.8.1; 4.2.8.4-5; 4.2.9.1-2; 4.2.10.1; 4.2.11.1-3; 4.2.11.6-7; 4.2.11.3; 4.2.11.5; 4.2.11.7; 4.2.11.12; 4.2.13.1; 4.2.13.3-10; 4.2.15.1-6; 4.2.16.1-2; 4.2.17.2-3; 4.5.3.2)
  • Remans, K. et al, 2008
  • Van den Abeele, L. et al, 2015
  • VIP, 2011
  • http://www.agentschapondernemen.be/themas/ecologiepremie

 


[1] Veel activiteiten (bv. verwijderen van graten) gebeuren met de hand in de kleinere bedrijven.

Toon enkel technieken...
Aspecten
...op...
Beste beschikbare techniek
Milieuvriendelijke techniekTechnische aspectenMilieuaspectenBBT
BewezenAlgemeen toepasbaarInterne veiligheidKwaliteitGlobaal - technischWaterverbruikAfvalwaterLuchtBodemAfvalEnergie - elektriciteitsverbruikChemicaliënGeluid en trillingenImpact op de ketenGlobaal - milieuEconomisch
Het energieverbruik beperken en de energieverliezen voorkomen door het energiebeheer te optimaliseren en door toepassing van algemene techniekenJa
  • Legende
  • ++
    Zeer positief effect
  • +
    Positief effect
  • 0/+
    Mogelijk positief effect
  • +/-
    Enerzijds negatief, anderzijds positief effect
  • 0/-
    Mogelijk negatief effect
  • 0/--
    Mogelijk zeer negatief effect
  • -
    Negatief effect
  • --
    Zeer negatief effect