Gebruiken van IPA-vervangers met laag ozonvormend vermogen

Beschrijving

Er bestaan vochtwateradditieven die het mogelijk maken om met lagere isopropylalcohol(IPA)-concentraties of zelfs geheel zonder IPA te werken. IPA-gehaltes van slechts enkele procenten (2 tot 4 %) zijn vaak haalbaar en in sommige gevallen is geheel IPA-loos drukken mogelijk. De resultaten variëren sterk met de verschillende soorten drukpersen en drukdragers.

De meeste van deze IPA-vervangers zijn glycol ethers. Glycolethers verdampen eveneens en zorgen zo net als IPA voor VOS-emissies. Maar deze VOS-emissies zijn lager dan bij IPA. Bovendien moet ook het ozonvormend vermogen mee in rekening worden gebracht. Gehele of gedeeltelijke vervanging heeft pas zin als het ozonvormend vermogen van het substituut beduidend minder is dan dat van de IPA die vervangen wordt. IPA-vervangers vormen namelijk meestal (per kg emissie) veel meer ozon dan IPA. Dit kan oplopen tot een factor 10. In zo’n geval is dus, vanuit milieuoogpunt, een vervanging van 1 kg IPA pas zinvol als er veel minder dan ± 100 gram vervangingsmiddel voor nodig is.

Enkele IPA-vervangers met goede resultaten zijn in onderstaande tabel weergegeven samen met hun fotochemisch ozonvormend vermogen (POCP) en dampdruk (EIPPCB, 2007).

Tabel 1: IPA en mogelijke IPA vervangers, POCP = Photochemical Ozone Creation Potential (EIPPCB, 2007).

Ethanol wordt soms voorgesteld als IPA-vervanger. Maar doordat het ozonvormend vermogen van ethanol dubbel zo groot is en de dampdruk ca. 30% hoger is dan die van IPA zal dat alleen maar negatieve gevolgen hebben voor het milieu.

Toepasbaarheid

Deze maatregel is toepasbaar bij alle offsetdrukkerijen die IPA gebruiken. Naar schatting zou dit in ongeveer de helft van de offsetdrukkerijen reeds worden toegepast (Febelgra en Fetra, 2009). Alvorens geheel of gedeeltelijk over te schakelen op IPA-vervangende producten, is overleg met de leverancier van vochtwateradditieven en van de drukpers van groot belang. Niet elke bestaande offsetpers is namelijk geschilkt om (gedeeltelijk) over te schakelen van IPA naar IPA-vervangende producten in het vochtwater. Zo is er bijvoorbeeld meestal een aanpassing van de vochtrollen noodzakelijk.

Milieuaspecten

Doordat IPA (gedeeltelijk) vervangen wordt door producten die minder snel verdampen, kunnen met deze maatregel VOS-emissies worden gereduceerd. Mogelijk hebben de IPA-vervangende producten een hoger ozonvormend vermogen, wat in dat geval minstens evenredig moet gecompenseerd worden door een lager verbruik van de vervangende producten in vergelijking met IPA.

Financiële aspecten

De kostprijs van IPA-vervangers is in het algemeen (twee tot driemaal) hoger dan die van IPA. Doordat er echter een kleinere hoeveelheid van deze producten nodig is in vergelijking met IPA om het zelfde resultaat te bekomen, zijn de kosten vergelijkbaar. De aanpassing van het proces naar andere producten houdt wel steeds een tijdelijke vermindering van de productie in. De overschakeling vergt bovendien mogelijk bijkomende kosten voor aanpassingen en onderhoud van het vochtwater en drukpersen.