Optimaliseren en reduceren van IPA-concentraties

Beschrijving

Regelmatig wordt er in offsetdrukkerijen meer isopropylalcohol (IPA) in het vochtwater toegevoegd dan strikt noodzakelijk voor het drukwerk (ca. 10-15%). Enkele voorbeelden in de praktijk hebben echter aangetoond dat een zelfde efficiëntie kan bekomen worden met een gereduceerde IPA-concentratie (ca. 4-8%). Om de IPA-concentratie te optimaliseren en te reduceren is het noodzakelijk om enkele specifieke maatregelen toe te passen. Algemene preventieve maatregelen leiden namelijk niet noodzakelijk tot de laagst mogelijke IPA-concentraties in het vochtwater. Er kan zonder noemenswaardige problemen met een veel hogere IPA-concentratie in het vochtwater gedrukt worden dan op een bepaalde drukpers noodzakelijk is. Het laagst mogelijk percentage moet dan ook werkelijk opgezocht en bepaald worden. Dit gebeurt door zeer geleidelijk, in kleine stapjes, het IPA-gehalte te verlagen tot het optimum waar het drukproces nog stabiel, beheersbaar en voorspelbaar is. Het zoeken naar de laagst mogelijke IPA-concentratie en deze behouden op langere termijn vraagt de nodige motivatie van de drukker.

Concreet kunnen hiervoor een of meerdere van de volgende maatregelen getroffen worden:

• Meten en registreren van vochtwaterparameters:

Het regelmatig meten van de kwaliteit van het vochtwater is een belangrijke voorwaarde voor het slagen van het IPA-reductieproces. Bij gelijkhouding van de temperatuur en IPA-percentage in het vochtwater, kan via het meten van de geleidbaarheid en de zuurtegraad proefondervindelijk vastgesteld worden wanneer er drukproblemen kunnen ontstaan. Fouten in de instelling van de pers komen veel sneller naar boven (WAGG, 2010).

• Exact en continu meten van de IPA-concentratie in het vochtwater aan de hand van een IR-meetsysteem:

Het probleem met de vlotter-doseersystemen is dat deze gebaseerd zijn op het meten van het soortelijk gewicht van het vochtwater. Aan de hand van infraroodmetingen van het vochtwater kan de IPA-concentratie exact worden bepaald. Bij drukkerijen die veel IPA gebruiken kan er door nauwkeurige meting en dosering een forse besparing op het IPA-verbruik gerealiseerd worden (tot 30%) (WAGG, 2010).

• Stapsgewijs de laagste IPA-concentratie in de vochtwaterbak vaststellen:

Door met stappen van 0,25 vol.% de IPA-concentratie in het vochtwater te verlagen, kan de laagste concentratie worden vastgesteld waarmee nog steeds een betrouwbare en voorspelbare productie mogelijk is, dit weliswaar binnen scherper vastgestelde grenzen.

• De vochtwaterkoeling optimaliseren:

Bedrijven die beschikken over een gekoeld vochtwatersysteem kunnen het vochtwater  verder koelen. Hierdoor zal er minder snel IPA uit het vochtwater verdampen waardoor er een lagere IPA-concentratie kan gebruikt worden. Welke temperatuur de meest optimale is, moet proefondervindelijk worden vastgesteld. De temperatuur kan bijvoorbeeld verlaagd worden met stappen van 0,25 °C over een periode van een paar dagen tot weken (WAGG, 2010).

• Steeds voor zuiver vochtwater zorgen:

Hoe zuiverder het water, hoe stabieler het drukproces. Vervuiling van het vochtwater kan er toe leiden dat dit zich gaat ophopen in het leidingensysteem.

Het teruggevoerde vochtwater kan aan de hand van filtermatten of –zakken gefilterd worden van bv. inktresten en papierstof. Er zijn eveneens afzonderlijke meer geavanceerde filtersystemen beschikbaar.

• Het vochtwater tijdig vervangen.

Op welk moment het vochtwater moet vervangen worden, is vast te stellen aan de hand van een geleidbaarheidsmeting. Afhankelijk van de kwaliteit van uitvoering van de andere IPA-reducerende maatregelen zal het vochtwater langer of korter bruikbaar blijven.

• Regelmatig de vochtwaterbak en het gehele leidingensysteem onderhouden:

Naast  het schoon houden van de rollen en het vochtwerk, is het ook van belang om regelmatig onderhoud te plegen aan het vochtwerk zelf. Afhankelijk van de leeftijd van de pers, dient er regelmatig een controle worden uitgevoerd naar het recht liggen van de rollen en naar de algemene staat van de vochtrollen. Uit een IPA-reductieonderzoek (WAGG, 2010) is gebleken dat in een offsetdrukkerij de rollen van een pers elke week even kort geïnspecteerd moesten worden op recht liggen. Indien niet, zou het doorvoeren van IPA-reductie tot drukproblemen kunnen leiden.

Toepasbaarheid

Deze maatregelen kunnen getroffen worden in alle offsetdrukpersen (vellenoffset, coldset en heatset) waar IPA in het vochtwater wordt gebruikt. Uit een bevraging van offsetdrukkerijen in 2009 blijkt dat 62% van de ondervraagden zoeken naar de laagste IPA-concentraties per pers; 92% het vochtwerk regelmatig goed onderhouden en 77% het vochtwater koelen.

Milieuaspecten

Door de IPA-concentratie te optimaliseren worden er minder VOS uitgestoot en daalt het verbruik van IPA. Het energieverbruik kan toenemen door een extra koeling.

Financiële aspecten

Voor het merendeel van deze maatregelen zijn geen grote investeringen vereist (bv. Stapsgewijs de laagste IPA-concentratie in de vochtwaterbak vaststellen of het vochtwater tijdig vervangen). De kostprijs van apparatuur voor het meten van geleidbaarheid en zuurtegraad bedraagt ongeveer 250-750 euro (WAGG, 2010). De kosten van sommige technieken, zoals een IR-meetsysteem, kunnen wel behoorlijk oplopen (ca. 10.000 euro; WAGG, 2010). Doordat er minder IPA wordt verbruikt, dalen ook de kosten hiervan. Het aanpassen van de IPA-concentratie vraagt wel een nauwkeurige en geduldige aanpak, waardoor het productieproces aanvankelijk minder efficiënt kan verlopen.