Risicobeheersing m.b.v. een managementsysteem

Beschrijving

Het hebben en naleven van afspraken met klanten, overheid, aannemers, brandweer, omwonenden, … t.b.v. een voor al deze betrokkenen aanvaardbaar niveau van (externe) veiligheid en milieu is een preventieve en organisatorische maatregel.

VLAREM II legt hieromtrent reeds een bepaling op in Afdeling 4.1.12. Risicobeheersing. Daarnaast bestaan reeds regels en procedures uit Gemeentelijke Havenpolitieverordening die nageleefd worden door exploitanten van LNG-afleverinstallaties in havengebied.

Een beheersing van de risico’s bij de exploitatie van een LNG-afleverinstallatie d.m.v. een managementsysteem dient om op een gestructureerde en continu verbeterende manier minimaal aan de wettelijke verplichtingen en normeringen te voldoen. Via een geïntegreerd managementsysteem wordt structureel aandacht besteed aan milieu, veiligheid en gezondheid in de bedrijfsvoering. Deze maatregel heeft kortom tot doel om de risico’s die uitgaan van de exploitatie van de LNG-samenbouw op een gestructureerde en georganiseerde manier te beheersen. Hierbij staan volgende concrete uitgangspunten centraal:

• voldoen aan de wet- en regelgeving inzake milieu, veiligheid en gezondheid;
• beheersen van milieuaspecten en veiligheids- en gezondheidsrisico’s voor medewerkers en derden;
• streven naar een continue verbetering van de milieu- veiligheids- en gezondheids-prestaties van het bedrijf;
• communiceren van het milieu- veiligheids- en gezondheidsbeleid aan relevante belanghebbenden.

Een managementsysteem t.b.v. risicobeheersing is minstens een bundeling afspraken, en/of frequentiebepalingen m.b.t. technische en organisatorische (sub)maatregelen, zoals hieronder opgelijst, en verder in dit hoofdstuk voor sommige maatregelen in meer detail beschreven:

• het uitvoeren van risicoanalyses om de risico’s te identificeren en evalueren;
• het nemen van passende maatregelen om deze risico’s tot een aanvaardbaar niveau te reduceren door de kans en/of de ernst van het risicoscenario te verlagen. Dergelijke maatregelen omvatten, cfr. de volgende benadering van de preventiehiërarchie:
  • (Inherent veilige) ontwerpmaatregelen;
  • (Collectieve) beschermingsmiddelen en –systemen;
  • Werk- en onderhoudsinstructies (bv. instructiebladen of opleiding);
  • Persoonlijke beschermingsmiddelen
  • Signalisatie
  • Noodplannen en –procedures
• het documenteren en registreren van installatiegerelateerde aspecten en incidenten (zie ook voorgestelde checklist periodieke controles in hoofdstuk 6 in de BBT-studie) d.m.v. een logboek dat voor de toezichthoudende overheid beschikbaar gehouden wordt:
  • Installatieschema, as-built plannen
  • Technisch constructiedossier conform actuele situatie
  • Keurings- en indienststellingsverslagen en -certificaten
  • Logboek met daarin het overzicht van werkzaamheden, onderhoudsingrepen, keuringen, calamiteiten, opleidingen, en andere relevante zaken
  • Explosieveiligheids- en zoneringsdossier (ATEX 114 en ATEX 151)
  • Controlerapporten afdeling handhaving (van departement Omgeving)
• de aflevering van LNG vindt uitsluitend plaats aan/door een afnemer die door de beheerder van het tankstation is geregistreerd als toegelaten afnemer. Deze opvolging en registratie gebeurt door de exploitant. De exploitant van de LNG-afleverinstallatie legt bij deze registratie in een verklaring vast dat de toegelaten afnemer bekend is met en zich houdt aan de actuele tankinstructie (PGS 33, 2017);
• bij verdeling in havengebied vanuit een afleverinstallatie naar een schip leven de exploitant en betrokken gebruikers de reglementen en procedures van de havenkapiteinsdienst na (HVA, 2016);

Om de administratieve lasten voor individuele bedrijven te beperken, kunnen rapporteringen en acties met betrekking tot kwaliteit, externe veiligheid en milieu zoveel mogelijk worden gestructureerd en op elkaar worden afgestemd. Ook integratie en afstemming van genomen maatregelen met de maatregelen die door andere spelers binnen de waardeketen genomen worden is, waar mogelijk, aangewezen.

Ingeval er LNG-opslagtanks in de inrichting aanwezig zijn die onder rubriek 17.1.2.2.3 vallen, is er alvast een VLAREM-verplichting om een milieucoördinator (niveau B) aan te stellen. Haar/zijn taken kaderen volledig in het managementsysteem.

Toepasbaarheid

Elke exploitant die een LNG-afleverinstallatie uitbaat, kan zijn/haar veiligheids- en milieubeleid in een gestructureerde manier vastleggen en communiceren. Een managementsysteem is algemeen toepasbaar, maar kan, naargelang het type samenbouw inhoudelijk & qua omvang verschillen. Certificering van dit managementsysteem zorgt voor een bepaalde standaardisatie en kwaliteitsgarantie, maar is geen noodzaak.

LNG-tankstations, bunkerstations of andere vormen van afleverinstallaties (bv. laadstation) kunnen onbemand zijn. Dit impliceert andere procedures dan een samenbouw waarbij vaste operatoren de processen controleren en sturen. Hoe het toezicht en een respons op een calamiteit te garanderen, zijn twee voorbeelden van onderdelen van het managementsysteem die specifiek zijn naargelang het al dan niet bemand zijn van het station.

Voordeel voor milieu/veiligheidsniveau

Managementsystemen voor milieu en externe veiligheid hebben hun nut in tal van verschillende industrietakken bewezen. Bij keuze voor een gestandaardiseerd zorgsysteem, zoals ISO of OHSAS er heeft, is er bovendien een makkelijke stroomlijning mogelijk met bv. de procedures van klanten, leveranciers en andere belanghebbenden die hun milieu- en veiligheidsbeleid eveneens op eenzelfde manier vormgeven.

Certificatie van het correct opzetten en werken volgens het managementsysteem is niet verplicht, maar zal externe partijen wel makkelijker overtuigen van de kwaliteit van dit managementsysteem, en de garantie op een vlottere stroomlijning.

Financiële aspecten

Het opzetten en laten certificeren (en periodiek controleren) van een zorgsysteem vraagt tijd en (soms) advies door externe expertise. Periodieke audits in het kader van dit zorgsysteem kosten eveneens geld. Deze kosten dienen geplaatst te worden tegenover een reductie van het risico op ongevallen met een mogelijk nog veel grotere kost.