Voorzien en inoefenen van up-to-date noodprocedures

Beschrijving

Noodprocedures hebben tot doel om de impact van een accidentele vrijzetting van gevaarlijke stoffen uit een inrichting op mens en omgeving zoveel mogelijk te beperken.

Noodprocedures vormen een essentieel onderdeel van de maatregelen m.b.t. een managementsysteem voor milieuvriendelijke en veilige exploitatie en opleiding.

Het is een bundeling van alle gemaakte afspraken tussen en gelegde verantwoordelijkheden bij exploitant, omliggende bedrijven, buurtbewoners, hulpdiensten, en andere belanghebbenden om ingeval van een incident de schade zoveel als mogelijk te beperken.

Specifiek met de brandweer is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken over uitvoering van brandbestrijdingsmaatregelen. De brandweerdiensten in Vlaanderen hebben via deelname aan Europese expertengroepen en oefenterreinen specifieke kennis en ervaring over de aanpak van incidenten met LNG. Daarnaast kunnen zij een adviesrol tijdens de omgevingsvergunningsprocedure opnemen, waardoor zij specifieke maatregelen in het kader van brandpreventie en –bestrijding kunnen opleggen (Tom Van Esbroeck, brandweerzone centrum, persoonlijke communicatie, 4 sept. 2017).

Een noodprocedure kan specifiek op een welbepaald domein gericht zijn (bv. organisatie van brandbestrijding) of kan een breder toepassingsgebied hebben.

Opdat ‘iedereen’ kennis zou kunnen nemen van de geldende procedures voor een bepaalde inrichting is het belangrijk dat de procedures schriftelijk beschikbaar zijn op de locatie van exploitatie.

Een noodprocedure kan de volgende onderdelen bevatten, maar zal qua specifieke inhoud afhankelijk zijn van het voorwerp en doel van de noodprocedure (bv. brandbestrijding, productvrijzetting, interactie met omliggende bedrijven ingeval van calamiteit, …):

• een overzicht van de gevaareigenschappen van het product;
• een beschrijving om elk lopend proces manueel stop te zetten;
• een verduidelijking over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen;
• gemeenschappelijke en individuele verantwoordelijkheden van elk der (nabijgelegen) exploitanten bij noodsituaties. Dit is bijvoorbeeld de organisatie van de brandbestrijding, het optreden van de interventiediensten en afstemming en uitvoering (oefenen) van de noodplanning^[52]. Er is echter een duidelijk onderscheid tussen interne noodplanning (verantwoordelijkheid van de exploitant, zoals onder deze titel besproken) en externe noodplanning (interventieplannen van de brandweer).

“Nadat een noodstopsysteem is geactiveerd, wordt de installatie niet eerder gebruiksklaar gesteld dan nadat de reden van het bedienen van de noodstopvoorziening bekend is en de aanleiding hiertoe is opgeheven. De installatie kan en mag alleen terug in werking worden gezet door de operator na een volledige controle en diagnose ter plaatse.” (PGS 33-1, 2017)

De volgende acties worden in ieder geval uitgevoerd in geval van een ongewoon voorval, zo ook bij een LNG-(aflever)installatie (PGS, 2017):

• “activeer de aanwezige noodstopvoorzieningen om verladingen te stoppen en het installatieonderdeel in veilige modus te brengen;
• zorg voor waarschuwing en ontruiming van de omgeving. Indien nodig waarschuw de hulpverleningsdiensten;
• waarschuw de gebruiker/beheerder van het tankstation”.

Een ander voorbeeld van een aangewezen regel in noodsituaties is om een eventueel aanwezige vrachtwagen op de exploitatie tijdens een alarm door de gasdetectoren niet te activeren (motor starten) om ermee weg te rijden. Het starten zou een mogelijke gaswolk op exploitatie kunnen doen ontsteken.

Onder Voorzien van een gekoppeld noodstopsysteem ( emergency shutdown - ESD), tot slot, worden scenario’s getoond die het noodstopsysteem kunnen activeren.

Toepasbaarheid

Noodprocedures zijn toepasbaar op alle vormen van samenbouw, maar kunnen inhoudelijk verschillen naargelang het type samenbouw.

Voordeel voor milieu/veiligheidsniveau

Een noodprocedure is in de eerste plaats een maatregel die gericht is op het verhogen van de externe veiligheid. Het is een maatregel die preventief genomen kan worden om incidenten aan te pakken.

Financiële aspecten

Een noodprocedure vraagt financieel enige inspanning. De kosten die eraan verbonden zijn, liggen in de geïnvesteerde tijd om alle actoren samen te brengen en de afspraken met hen te maken. Daarnaast is ook oefeningen van de inhoud in daartoe bedoelde instellingen nodig. Zo kan in Rotterdam met de brandweer op calamiteitenbestrijding voor LNG getraind worden. Andere manieren om de inhoud van de noodprocedure up to date en in de mindset van de gebruikers te houden, zijn eveneens geldig.